________________
સર્વ વેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ વસ્તુનું તત્ત્વ ભૂલી જઈ વસ્તુમાં અવસ્તુને તથા તેના ધર્મોને આરેપ કરવામાં આવે છે, અને પછી મનુષ્ય વ્યર્થ શોક કરે છેબીજું કંઈ જ નથી. ર૯૩
मात्मानात्मविवेकं ते वक्ष्यामि शृणु सादरम् । यस्य श्रवणमात्रेण मुच्यतेऽनात्मबंधनात् ॥ २९४॥
આત્મા અને અનાત્માને વિવેક (જુદું જુદું જ્ઞાન) હું તને સમજાવું છું, ધ્યાનથી સાંભળ. ને માત્ર સાંભળવાથી અનાત્મારૂપ બંધનથી છૂટી જવાય છે. ૨૯૪
इत्युक्त्वाभिमुखीकृत्य शिष्यं करुणया गुरुः। अध्यारोपापवादाभ्यां निष्प्रपंचं प्रपंचयन् ॥२९५॥ सम्यक्प्राबोधयत्तत्वं शास्त्रदृष्टेन वर्मना । सर्वेषामुपकाराय तत्प्रकारोऽत्र दर्श्यते ॥ २९६ ॥ वस्तुन्यवस्त्वारोपो यः सोऽध्यारोप इतीर्यते । असर्पभूते रज्ज्वादौ सर्पत्वारोपणं 'यथा ॥२९७॥
એમ કહી ગુરુએ દયાને લીધે શિષ્યને તત્ત્વ સમજવા તત્પર બનાવે; અને પછી પ્રપંચ વિના તવવસ્તુને “અધ્યાપ તથા “અપવાદથી વિસ્તારપૂર્વક શાસ્ત્રમાં કહેલા માર્ગે સારી રીતે સમજાવી. એ જ રીતે અહીં સર્વના ઉપકાર માટે કહેવામાં આવે છે. વસ્તુમાં અવસ્તુને આરોપ કરે, તેને “અધ્યાપ” કહેવાય છે જેમ દેરડી સાપ નથી, છતાં તેમાં (બ્રાંતિથી) સાપને આરોપ (અંધારામાં કેઈ વેળા) કરાય છે. ૨૫-૨૯૭
वस्तु तावत्परं ब्रह्म सत्यज्ञानादिलक्षणम् । इदमारोपितं यत्र भाति खे निलतादिवत् ॥ २९८॥
સત્ય, જ્ઞાન આદિ લક્ષણવાળું પરબ્રહ્મ એ જ વસ્તુ છે તેમાં જેમ આકાશમાં વાદળી રંગને આરેપ કરાય છે, તેમ આ જગત આરોપ કરેલું હેઈ જણાય છે. ૨૯૮
