________________
સર્વવેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ સિદ્ધ થવામાં એક્કસ કારણ છે; બીજા પ્રકારે સાધ્ય સિદ્ધ થતું. નથી; એટલે મનને જે જરા પણ પ્રમાદ થાય, તે પ્રયત્ન નિષ્ફળ થાય છે. ૨૧૯ चित्तं च दृष्टिं करणं तथान्यदेकत्र बभ्राति हि लक्ष्यमेत्ता । किचित्प्रमादे सति लक्ष्यमेत्तुर्बाणप्रयोगो विफलो यथा तथा ॥२२०॥
सिद्धेश्चित्तसमाधानमसाधारणकारणम् । यतस्ततो मुमुक्षणां भवितव्यं सदामुना ॥२२१॥
નિશાન ભેદનારો પુરુષ ચિત્ત, દષ્ટિ, ઇદ્રિય અને તેના વ્યાપારને જે એક જ નિશાનમાં એકાગ્ર કરે, તે જ નિશાન ભેદી શકે છે; પરંતુ એ નિશાનબાજને થડે પણ પ્રમાદ થઈ જાય તે તેના બાણને પ્રયોગ જેમ નિષ્ફળ થાય છે, તે જ પ્રમાણે ચિત્તનું સમાધાન (એકાગ્રપણું) સાધ્યની સિદ્ધિમાં અસાધારણ (મુખ્ય) કારણ છે. માટે મુમુક્ષુઓમાં આ “સમાધાન સદાકાળ હેવું જોઈએ. ૨૨૦,૨૨૧
मत्यंततीववैराग्यं फललिप्सा महत्तरा। तदेतदुभयं विद्यात्समाधानस्य कारणम् ॥ २२२ ॥
અત્યંત તીવ્ર વૈરાગ્ય અને ફળ મેળવવાની મોટામાં મોટી ઈચ્છા-આ બન્નેને (પણ) સમાધાનનાં કારણ જાણવાં. ૨૨૨
बहिरंगं श्रुतिः प्राह ब्रह्मचर्यादिमुक्तये ।
માષિમેરવંતા વિધાર મા રરરૂ अंतरंगं हि बलवद्वहिरंगाधतस्ततः। शमादिषटकं जिज्ञासोरवश्यं भाव्यमांतरम् ॥ २२४॥
શ્રતિ કહે છે, કે મુક્તિ માટે બ્રહ્મચર્ય વગેરે બહારનાં અંગે છે અને (ઉપર કહેલા) શમ આદિ છ અંદરનાં અંગો છે. પંડિત પણ કહે છે, કે બહિરંગ (બહારનાં અંગે) કરતાં અંતરંગ (અંદરનાં અંગે) જ વધારે બળવાન છે, માટે જિજ્ઞાસુમાં શમ
