________________
૪૦
સવવેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ तस्मान्मुमुक्षोरधिका तितिक्षा संपादनीयेप्सितकार्यसिद्धयै । .. तीवा मुमुक्षा च महत्युपेक्षा चोमे तितिक्षासहकारि कारणम् ॥१४४
માટે મોક્ષની ઈચ્છાવાળાએ ઈચ્છિત કાર્યની સિદ્ધિ માટે તિતિક્ષા અધિક મેળવવી; અને મોક્ષની તીવ્ર ઈચ્છા તેમ જ વિષયે તરફની મોટી ઉપેક્ષા (બેદરકારી)–આ બંને સાથે રહી તિતિક્ષાનાં કારણ બને છે (એ પણ ધ્યાનમાં રાખવું). ૧૪૪ तत्तत्कालसमागतामयततेः शान्त्यै प्रवृत्तो यदि
स्यात्तत्तत्परिहारकौषधरतस्तच्चिन्तने तत्परः। तद्भिक्षुः श्रवणादिधर्मरहितो भूत्वा मृतश्चेत्ततः
किं सिद्धं फलमाप्नुयादुभयथा भ्रष्टो भवेत्स्वार्थतः ॥१४५॥
જેમ કેઈ કાળે ઉપરાઉપરી રોગો આવી પડતાં તેની શાંતિ માટે જે લાગ્યો રહે, તે જ તે તે રોગોને દૂર કરનારાં ઔષધ સેવવામાં તત્પર બને અને તેની શાંતિના જ વિચારો કર્યા કરે; તેમ સંન્યાસી તિતિક્ષામાં તત્પર હોય પરંતુ શ્રવણાદિ ધર્મોથી રહિત હોય અને એ જ સ્થિતિમાં જે મરણ પામે, તો તેને કયું ફળ સિદ્ધ થાય છે? (કઈ પણ નહિ. ) એ તે બંને પ્રકારના સ્વાર્થથી ભ્રષ્ટ થાય છે. ૧૪૫
योगमभ्यस्यतो भिक्षोर्योगाच्चलितचेतसः। प्राप्य पुण्यकृताल्लोकानित्यादि प्राह केशवः ॥ १४ ॥
સંન્યાસી અને અભ્યાસ કરતા હોય તે સમય દરમિયાન જે યોગથી ચલિત (બ્રણ) ચિત્તવાળો થાય, તે પુણ્ય કરનારાઓના લોકને પામી પાછો પવિત્ર શ્રીમંતને ઘેર જમે છે” એમ શ્રીકૃષ્ણ ભગવાન ગીતાજીમાં કહે છે. ૧૪૬
न तु कृत्वैव संन्यासं तूष्णीमेव मृतस्य हि । पुण्यलोकगति ब्रते भगवान्यासमात्रतः ॥ १४७॥ न च संन्यसनादेव सिद्धिं समधिगच्छति। . પ્રત્યયવંત્યાદિથમવમુવાર ૪ ૨૪૮
