________________
સર્વવેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ स्वात्मकचिंतनं यत्तदीश्वरध्यानमीरितम् । जायेव सर्वदा वासो ब्रह्मविद्भिः सहस्थितिः ॥ १२२॥
લેકે દેખતા હોય ત્યારે ધ્યાન-પૂજા વગેરે કરે પણ ખરી રીતે તે કરવાની બુદ્ધિ હોય જ નહિ, તે દંભાચાર' કહેવાય છે. આ દંભાચાર ન કરે તેને વિદ્વાનો દંભરહિતપણું કહે છે; તેમ જ પોતે જેવું જોયું હોય કે સાંભળ્યું હોય, તે જ બરાબર કહેવું તેને જ સત્ય કહે છે. “બ્રહ્મ સત્ય છે” એમ કહેવું તે “સત્ય” છે. દેહ આદિ ઉપર “આ મારું પિતાનું છે” એવી જે દઢબુદ્ધિ હોય તેનો ત્યાગ કરે, તેને “નિમમતા” (મમતારહિતપણું ) કહે છે; આથી સમજુ માણસ મોક્ષને પામે છે. ગુરુ અને વેદાંતનાં વચનાથી જે અર્થનો નિશ્ચય થયે હોય, તેને એકધારી વૃત્તિથી મજબૂત રીતે વળગી રહેવું, તે “સ્થિરતા” કહેવાય છે, પણ શરીરને સ્થિર કરવું, તે સ્થિરતા નથી. વિદ્યા, એશ્વર્ય, તપ, રૂપ, કુળ. વર્ણ તથા આશ્રમ વગેરેથી ઉત્પન્ન થયેલા અહંકારનો ત્યાગ કરે, તે જ અભિમાનનો ત્યાગ છે; તેમ જ મન, વચન અને કાયાથી વિષયની ક્રિયાને સારી પેઠે ત્યા કરી કેવળ પિતાના આત્માનું જ ચિંતન કરવું. તેને “ઈશ્વરધ્યાન કહે છે; અને દેહની છાયાની પેઠે સદા બ્રહ્મજ્ઞાનીઓની સાથે રહેવું તેને બ્રહ્મજ્ઞાનીઓ સાથેનો સહવાસ કહે છે. ૧૧૬-૧૨૨
जयदुक्त ज्ञानशास्त्रे श्रवणादिकमेषु यः।। निरतः कर्मधीहीनः ज्ञाननिष्ठः स एव हि ॥ १२३॥
જ્ઞાનથી ભરેલાં એ સ્ત્રોમાં જે જે શ્રવણાદિ કહ્યા છે તેમાં જ આસક્ત રહે, અને કર્મો કરવાની બુદ્ધિનો ત્યાગ કરે, એ જ જ્ઞાનનિષ્ઠ' , ' અર્થાત્ જ્ઞાનયુક્ત શાસ્ત્રોમાં પરાયણ છે.) ૧૨૩
सकताज्वरादीनां प्राप्तकाले सुखादिभिः। विकारहीनतेव स्यात्सुख दुःखसमानता ॥१२४ ॥
