________________
૨૨
સવવેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસ ગ્રહ ખરેખર ! કામદેવ માટે બ્રહ્મહત્યારે છે. એ પોતે જ પ્રાણીમાત્રના અંતઃકરણમાં રહી જગતને ભમાવે છે. એકબીજાના શરીરના ગુણે, હાસ્ય તથા ભાવથી પરસ્પર અત્યંત મોહ પમાડી સ્ત્રીને તથા પુરુષને પોતાના અજ્ઞાનરૂપ પ્રેમપાશથી ખુલ્લી રીતે એ બાંધે છે અને પછી ભમાવે છે. આ રીતે પ્રપંચની રચનાને તે સારી રીતે વધારી રહ્યો છે. ૫૮
मतोऽतरंगस्थितकामवेगाझोग्ये प्रवृत्तिः स्वत एव सिद्धा।
सर्वस्य जंतोधुवमन्यथा चेदबोधितार्थेषु कथं प्रवृत्तिः॥५९॥ - અંતઃકરણમાં રહેલા આ કામદેવના વેગથી જ ખરેખર સર્વ પ્રાણીને ભાગ્ય પદાર્થોમાં પિતાની મેળે જ પ્રવૃત્તિ સિદ્ધ થાય છે, જે એમ ન હોય, તે અજાણ્યા વિષયોમાં એમ ને એમ પ્રવૃત્તિ થાય જ કેમ ? ૫૯ .
तेनैव सर्वजंतूनां कामना बलवत्तरा। जीर्यत्यपि च देहेऽस्मिन्कामना नैष जीर्यते ॥६॥
એ કામદેવને લીધે જ સર્વ પ્રાણુઓને અતિશય બળવાન કામના રહ્યા કરે છે અને શરીર ઘરડું થાય છે તે પણ કામના ઘરડી થતી નથી! ૬૦
अवेक्ष्य विषये दोषं बुद्धियुक्तो विचक्षणः।। कामपाशेन यो मुक्तः स मुक्तेः पथि गोचरः॥ ६१॥
જે પુરુષ બુદ્ધિમાન અને ચતુર હય, તે જ વિષયભાગમાં દેષ જોઈને કામ પાશથી છૂટે છે અને મોક્ષમાર્ગે જઈ શકે છે.૬૧
कामस्य विजयोपायं सूक्ष्मं वक्ष्याम्यहं सताम् । खंकल्पस्य परित्याग उपायः सुलभो मतः ॥ ६२॥...
કામદેવને જીતવાને સૂક્ષ્મ ઉપાય સજ્જનોને હું બતાવું છું. (તે સાંભળોઃ ) ચારે બાજુથી સંકલ્પને ત્યાગ કરે, એ જ કામદેવને જીતવાને સહેલો ઉપાય માન્ય છે. ૬૨
