________________
૨૦
સર્વ વેદ્યાંત-સિદ્ધાંત-સાસ ગ્રહ
श्लेष्मोद्वारि मुखं स्त्रवन्मलवती नासाधुमल्लोचनं स्वेदाष महाभिपूर्णमभितो दुर्गधदुष्टं वपुः । मन्यद्वक्तुमशक्यमेव मनसा मन्तुं क्वचिन्नार्हति त्ररूपं कथमीदृशं सुमनसां पात्रीभवेन्नेत्रयोः ॥ ५० ॥
જેનું માઢું. કને કાઢવા કરે છે, નાકમાંથી લીટ વહ્યા કરે છે, આંખમાંથી આંસુ ઝર્યા કરે છે અને દુગ ધથી ગંધાતું શરીર પરસેવાથી વ્યાસ હાઈ ચારે બાજુ મેલથી ભરપૂર હેાય છે; વળી સ્ત્રીનું તા કહેવાને પણુ અશકય છે—મનથી વિચારવાને પણ કદી ચેાગ્ય નથી એવું સ્ત્રીનું રૂપ ઉત્તમ મનવાળા પુરુષાનાં નેત્રાનું વિષય કેમ થાય ? અર્થાત્ સત્પુરુષાએ સ્ત્રીના એ રૂપને આંખથી જોવું પશુ ઠીક નથી. ૫૦
दूरादवेक्ष्याग्निशिखां पतंगो रम्यत्वबुद्धया विनिपत्य नश्यति । यथा तथा नष्टगेष सूक्ष्मं कथं निरीक्षेत विमुक्तिमार्गम् ॥ ५१ ॥ જેમ પતગિયુ* અગ્નિની જ્વાળાને દૂરથી જોઈ સુંદરતાની બુદ્ધિથી તેમાં પડીને નાશ પામે છે, તેમ સ્ત્રીના રૂપને જોઈને નાશ પામેલી દૃષ્ટિવાળા પુરુષ પણ નાશ જ પામે છે એટલે સૂક્ષ્મ માક્ષમાર્ગને કેવી રીતે જોઈ શકે ? ૫૧ कामेन कान्तां परिगृह्य तद्वज्जनोऽप्ययं नश्यति नष्टदृष्टिः । मांसास्थिमज्जा मलमूत्रपात्रं स्त्रियं स्वयं रम्यतयैव पश्यति ॥ ५२ ॥
કામને લીધે ના સ્વીકાર કરીને પુરુષ પતંગિયાની પેઠે જ આંધળા થઈ નાથ નામે છે; કારણ કે માંસ, હાડકાં, ચરખી, વિઠ્ઠા અને મૂત્રથી ભરેલી સ્ત્રીને પાતાની મેળે જ એ સુંદર સ્વરૂપે જુએ છે! પર
काम एव यमः साक्षात्कान्ता वैतरणी नदी । विवेकिनां मुमुक्षूणां निलयस्तु यमालयः ॥ ५३ ॥
વિવેકી મુમુક્ષુઓ માટે કામ એ જ સાક્ષાંત્ યમરાજ છે,