________________
૧૭૬ સર્વવિદાંત-સિદ્ધાત-સારસંગ્રહ સ્વયંપ્રકાશબાને પ્રકાશિત કરવામાં ઉપયોગી થતો નથી.૮૦૩-૮૦૬
વસ્તુના જ્ઞાન માટે શ્રવણદિની જરૂર . ' मत एव मतं वृत्तिव्याप्यत्वं वस्तुनः सताम् । म फलव्याप्यता तेन न विरोधः परस्परम् ॥ ८०७ ॥ श्रुत्योदितस्ततो ब्रह्म ज्ञेयं बुख्यैव सूक्ष्मया। प्रशामाधं भवेद्येषां तेषां न श्रुतिमात्रतः ॥ ८०८।। स्यादखंडाकारवृत्तिविना तु मननादिना । भवणान्मननाखयानात्तात्पर्येण निरंतरम् ॥८०९ ॥ बुद्धः सूक्ष्मत्वमायाति ततो वस्तूपलभ्यते।। मंदप्रक्षावतां तस्मात्करणीय पुनः पुनः ।। ८१० ।। भवणं मननं ध्यानं सम्यग्वस्तूपलब्धये।
આ કારણથી જ પુરુષોને આવો મત છે, કે દરેક વસ્તુ અંત:કરણની વૃત્તિની વ્યાપ્ય છે–એટલે દરેક વસ્તુઓ વૃત્તિમાં વ્યાપ્ત થવા યોગ્ય છે, પણ વસ્તુઓ ફલવ્યાપ્ય નથી તેથી શ્રતિમાં પરસ્પર વિરોધ જણાતું નથી, માટે બ્રહ્મ સૂક્ષમ બુદ્ધિથી જ જાણવા યોગ્ય છે, પરંતુ જેમની બુદ્ધિમાં મંદતા હોય છે, તેમને મનન વગેરે વિના માત્ર શ્રુતિના આશ્રયથી જ અખંડાકાર વૃત્તિ થતી નથી; એટલા માટે નિરંતર તત્પર થઈ (પ્રથમ તો) શ્રવણ, મનન અને ધ્યાન (નિદિધ્યાસન) કરવું જોઈએ, જેથી બુદ્ધિમાં સૂક્ષમપણું પ્રાપ્ત થાય છે અને પછી તેમાં વસ્તુ જણાય છે. માટે જેમની બુદ્ધિ મંદ હોય, તેમણે વસ્તુનું ઉત્તમ પ્રકારે જ્ઞાન કરવા સારુ વારંવાર શ્રવણ, મનન અને ધ્યાન કરવું જોઈએ. ૮૦૭-૮૧૦
શ્રવણ-મનન-ધ્યાનનું સ્વરૂપ सर्ववेदान्तवाक्यानां षभिलिंगैः सदद्धये ।। ८११ ॥ परे ब्रह्मणि तात्पर्यनिधय श्रवण विदुः। श्रुतस्यैवाद्वितीयस्य वस्तुनः प्रत्यगात्मनः ॥ ८१२॥
