________________
સવેડાંત-સિદ્ધાંત-સારસ ગ્રહ
वेदान्तवाक्यानुगुणयुक्तिभिस्त्वनुचिंतनम् । मननं तच्छ्रुतार्थस्य साक्षात्करणकारणम् ॥ ८१३ ॥ विजातीयशरीरादिप्रत्ययत्यागपूर्वकम् । खजातीयात्मवृत्तीनां प्रवाहकरणं यथा ॥ तैलधारावदच्छिन्नवृत्त्या तयानमिष्यते ॥ ८१४ ॥
વેદાંતનાં સર્વ વાગ્યે!નું છ હેતુઓ દ્વારા સત્ય અદ્વૈત પરબ્રહ્મમાં જ તાપ છે, આવા નિશ્ચય સાંભળવા, તેને ‘ શ્રવણુ ’ કહે છે. પછી સાંભળેલી તે અદ્વૈત વસ્તુ પ્રત્યગાત્માનું વેદાંતનાં વામ્યાને અનુસરતી યુક્તિઓ વડે ચિંતન કરવું, તેને ‘મનન’ કહે છે. આવું મનન, સાંભળેલા અના સાક્ષાત્કાર કરવામાં કારણ છે. પછી વિજાતીય શરીર આદિ પદાર્થાનું જે જ્ઞાન હાય, તેના ત્યાગપૂર્ણાંક સજાતીય આત્મવૃત્તિઓના તેલની ધાર જેવા અવિચ્છિન્ન (અખંડ) પ્રવાહ કરવા, તેને ‘ધ્યાન’કહે છે. ૮૧૧-૮૧૪ એ શ્રવણાદિ કયાં સુધી
तावत्कालं प्रयत्नेन कर्तव्यं श्रवणं सदा । प्रमाणसंशय यावत्स्वबुद्धेर्न निवर्तते ॥ ८१५ ॥ प्रमेयसंशयो यावत्तावत्तु श्रुतियुक्तिभिः । आत्मयाथार्थ्यनिश्वित्त्यै कर्तव्य मननं मुहुः ॥ ८१६ ॥ विपरीतात्मधीर्यावन विनश्यति चेतसि !
૧૭૭
तावनिरंतरं ध्यानं कर्तव्यं मोक्षमिच्छता ॥ ८१७ ॥ यावन तर्केण निराखितोऽपि दृश्यप्रपंचस्त्वपरोक्षबोधात् । विलीयते तावदमुष्य भिक्षोर्ध्यानादि सम्यक्करणीयमेव ॥ ८६८ ॥ પેાતાની બુદ્ધિમાં પ્રમાણા સ`ખધે જે સંશય હાય, તે જ્યાં સુધી દૂર ન થાય, ત્યાં સુધી સદા પ્રયત્નપૂર્વક શ્રવણુ કરવું જોઈએ; તે જ પ્રમાણે પ્રમાણેાથી જાણવા ચેાગ્ય –પ્રમેય—(બ્રહ્મ)– વસ્તુના સંબ’ધમાં જ્યાંસુધી સ’શય હાય, ત્યાંસુધી આત્મવસ્તુની સત્યતાના નિશ્ચય કરવા માટે શ્રુતિએ અને યુક્તિઓના સાધનથી
