________________
સર્વવેદાંત-સિદ્ધાંતસાર ગ્રહ ૧૭પ તે અજ્ઞાનનું કાર્ય પણ દૂર થઈ જાય છે. પછી જેમ તાંતણા બળી જતાં તેનું કાર્ય–કપડું પણ બની જાય છે, તેમ એ અજ્ઞાનનો નાશ થતાં તેના કાર્યરૂપે રહેલી જીવવૃત્તિ પણ નાશ પામે છે. જેમ સૂર્યનું પ્રતિબિંબ સૂર્યને પિતાને પ્રકાશિત કરવા સમર્થ થતું નથી, તે જ પ્રમાણે ચિતન્યના આભાસરૂપ (જીવ) ચેતન્ય જ્યાં સુધી વૃત્તિરૂપે રહેલું હોય, ત્યાં સુધી તે સ્વયંપ્રકાશ પરબ્રહ્મને પ્રકાશિત કરવા સમર્થ થતું નથી. ૭૯૮-૮૦૨
प्रचंडातपमध्यस्थदीएवष्टदीधितिः। तत्तेजसाभिभूतं सल्लीनोपाधितया ततः ॥ ८०३ ॥ बिंदभूतपरब्रह्ममात्रं भवति केवलम् । यथापनीले त्वादशे प्रतिधिशमुख स्वयम् ॥ ८०४॥ मुखमात्रं भवेत्तद्वदेतश्योपाधिसक्षयात् । घटज्ञाने यथा बुत्या यातया बाधिते सति ॥ ८०५ ॥ િધિરાણજો વિરામાણઃ વસેલા !. न तथा स्वप्रमे ब्रह्मण्याभास उपयुज्यते ।। १०६॥
જેમ પ્રચંડ (સૂર્યના) તાપની વચ્ચે રહેલે દી તેના તેજથી ઝાંખો થઈ નાશ પામેલી કાંતવાળે થાય છે, તે જ પ્રમાણે ચિદાભાસ (જીવ) ચિતન્ય પરબ્રહ્મબિંબ)ના તેજથી નિસતેજ બની એ સર (બ્રહ્મરૂપ બિંબ )માં લીન બની જાય છે; અને એ રીતે ઉપાધિરહિત થવાથી કેવળ માત્ર બિંબરૂપ પરબ્રહમ જ તે થઈ રહે છે. જેમ દર્પણને ખસેડી લેતાં તેમાં પ્રતિબિંબરૂપે દેખાતું મહું પોતે ઉપાધનો નાશ થવાથી માત્ર મઢારૂપે જ બાકી રહે છે, તે જ પ્રમાણે પ્રતિબિંબ-જીવન્ય પણ ઉપાધિને નાશ થતાં બિંબ–પરબ્રહ્મરૂપ જ થઈ રહે છે. જેમ ઘડાનું રમજ્ઞાન તેમાં વ્યાપેલી અંતઃકરણની વૃત્તિથી જ્યારે દૂર થાય છે ત્યારે ચિદાભાસ-વતન્ય પિતાના તેજથી ઘડાને પ્રકાશિત કરે છે (એટલે એ રીતે ચિદામાસ બીજા પદાર્થોને પ્રકાશિત કરે છે), તેમ
