________________
૧૬
સવ વેદાંત-સિદ્ધાંત-સાસ ગ્રહ
ભય, ક‘પારી, મમસ્થાનામાં પીડા અને શ્વાસ થઈ જવા વગેરે દેખાતી ચાતરફ વેદનાના વિચાર કરી કા મનુષ્ય વૈરાગ્યન પામે ? अंगारनद्यां तपने च कुंभीपाकेऽपि वीच्यामसिपत्रकानने । दूतैर्यमस्य क्रियमाणबाधां विचार्य को वा विरतिं न याति ॥ ३४ ॥
(મર્યા પછી નરકમાં) અ’ગારા જેવી (ચૈતરણી) નદીમાં, અગ્નિમાં, કાઠીએમાં રંધાતી વેળા, વીચિ નામના નરકમાં અને તરવાર જેવાં પાંદડાંવાળાં–અસિપત્ર વનમાં યમરાજના દૂતા દુઃખ ઢે છે, તેના વિચાર કરી કર્યા મનુષ્ય વૈરાગ્ય ન પામે ? ૩૪ पुण्यक्षये पुण्यकृतो नभः स्थैर्निपात्यमानाशिथिलीकृतांगान् । नक्षत्ररूपेण दिवश्च्युतांस्तान्विचार्य को वा विरनिं न याति ॥ ३५ ॥
( મર્યા પછી સ્વર્ગ માં જાય તેા પણ ) પુણ્ય કરનારનાં પુણ્ય ખૂટી જાય ત્યારે સ્વર્ગના દેવા નીચે ધકેલી મૂકે છે, અગાને ઢીલાં કરી નાખે છે તેમ જ તે વેળા નક્ષત્રરૂપે સ્વર્ગ માંથી તેઓ ખરી પડે છે; તેના વિચાર કરીને કચેા મનુષ્ય વૈરાગ્ય ન પામે ? ૩૫ घाय्वर्कवींद्र मुखान्सुरेंद्रानीशोप्रभीत्या ग्रथितांतरंगान् । विपक्षलोकः परिद्रयमानान्विचार्य को वा विरतिं न याति ॥ ३६ ॥
વાયુ, સૂર્ય, અગ્નિ કે ઇંદ્ર વગેરે દેવાના રાજાએ છે, તેઓનાં હૃદય પણ ઈશ્વરના ઉગ્ર ભયથી ગૂંથાયેલાં જ રહે છે અને તેઓ પશુ શત્રુપક્ષથી દુઃખને પામ્યા જ કરે છે, તેના વિચાર કરી કચે। મનુષ્ય વૈરાગ્ય ન પામે ? ૩૬
त्या निरुतं सुखतारतम्यं ब्रह्मांतमारभ्य महीमहेशम् । औपाधिकं तत्तु न वास्तवं चेदालोच्य को वा विरतिं न याति ॥ ३७ ॥ બ્રહ્માથી માંડી પૃથ્વીના રાજા સુધીનાં સુખા ઓછાં-વધતાં કેવળ ઉપાધિયુક્ત જ છે અને તે પણ વાસ્તવિક નથી; આમ વેદ કહે છે; તેા તેના વિચાર કરી કચેા મનુષ્ય વૈરાગ્ય ન પામે ? ૩૭