________________
૧૬૪
સર્વવેદાંત-સિદ્ધાંતસારસ ગ્રહ देशकालादिवैशिष्ट्ये विरुवांशं निरस्य च । . मविरुद्धं देवदत्तदेहमानं स्वलक्षणम् ॥ ७५५॥ भागलक्षणया सम्यग्लक्षयस्यनया यथा। तथा तस्वमसीत्यत्र वाक्यं वाक्यार्थ एव वा ॥५॥ परोक्षत्वापरोक्षत्वादिविशिष्टचितोईयोः । एकस्वरूपवाक्यार्थविरुधांशमुपस्थितम् ॥७५७॥ परोक्षत्वापरोक्षत्वसर्वशत्वादिलक्षणम् । पुण्यादिस्थूलपर्यंतमाविद्यकमनात्मकम् ॥७५८॥ परित्यज्य विरुद्धाशं शुद्धचैतन्यलक्षणम् । वस्तु केवलसन्मानं निर्विकल्पं निरंजनम् ॥ ७५९ ॥ लक्षयत्यनया सम्यग्भागलक्षणया ततः। सर्वोपाधिविनिर्मुक्तं सच्चिदानंदमद्वयम् ॥ ७० ॥ निर्विशेषं निराभाखमतारशमनीरशम्। मनिर्देश्यमनाचंतमनंतं शांतमच्युतम् । मप्रतय॑मविज्ञेयं निर्गुणं ब्रह्म शिष्यते ॥७६१ ॥
જેમ સોડ્ય રેવત્તા તે આ દેવદત્ત” આ વાક્ય અથવા વાક્યને અર્થ દેવદત્ત નામે એક જ વ્યક્તિરૂપ પિતાના વાક્યર્થને (કેવળ પિતાના વાચ્યાર્થી દ્વારા) સમજાવી શકતું નથી માટે દેશ, કાળ આદિની વિશેષતારૂપવિરુદ્ધ અંશનો ત્યાગ કરીને, માત્ર દેવદત્તના શરીરરૂપ અવિરુદ્ધ અંશને આ લક્ષણ દ્વારા જ તે વાકય બરાબર જણાવી શકે છે. તે જ પ્રમાણે “સત્યમસિ” એ વાકય અથવા એ વાક્યનો અર્થ જ પક્ષપણું અને અપક્ષપણું આદિ ગુણવાળાં બે ચૈતન્યની એકતારૂપે વાયાર્થીને પણ આ લક્ષણાથી જ જણાવી શકે છે, કેમ કે વાક્યના મૂળ અર્થમાં રહેલું પરોક્ષપણું, અપરોક્ષપણું સર્વજ્ઞપણું આદિ પરસ્પર વિરુદ્ધ અંશને ત્યાગ કરીને, તેમ જ બુદ્ધિથી માંડી સ્કૂલ શરીર સુધીનાં અવિદ્યાનાં કાર્યરૂપ અનાત્મવસ્તુએરૂપ વિરુદ્ધ અંશને