________________
સર્વ વેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસ ગ્રહ
૧૩૩
કરનારું કાઈ પણ નથી; અને આત્મા સિવાય બીજે કાઈ અનુભવ કરનાર કે જાણનાર પણ નથી. ૫૯૯ चेनानुभूयते सर्व जाग्रत्स्वप्नसुषुप्तिषु ।
विज्ञातारमिमं को नु कथं वेदितुमर्हति ॥ ६०० ॥ જાગ્રત, સ્વમ અને સુષુપ્તિમાં જેને લીધે બધુ... અનુભવાય છે, તે આ સંપૂર્ણ જાણનારા અાત્માને કાણુ કેવી રીતે જાણવાને ચેાગ્ય છે ? ૬૦૦
सर्वस्य दाहको वह्निर्वर्नान्योऽस्ति दाहकः ।
यथा तथात्मनो शातुर्शाता कोऽपि न दृश्यते ॥ ६०१ ॥ જેમ અગ્નિ બધાંને ખાળનારા છે, પણ એ અગ્નિને ખાળ નારા બીજો કેાઈ નથી; તે જ પ્રમાણે આત્મા બધાંને જાણનારા છે, પણ તેને પેાતાને જાણનારા કાઈ પણુ દેખાતા નથી. ૬૦૧ उपलभ्येत केनायं ह्यपलब्धा स्वयं ततः । उपलब्ध्यंतराभावान्नायमात्मोपलभ्यते ॥ ६०२ ॥
આ આત્મા પોતે જ બધું મેળવનાર–જાણનાર અથવા અનુભવનાર છે, તેથી એ પેાતે કાના વડે મેળવાય, જણાય કે અનુભવાય ? ૬૦૨
बुद्धयादिवेद्यविलयादयमेक एव
सुप्तौ न पश्यति शृणोति न वेत्ति किंचित् । aौतिकस्य तमसः स्वयमेव साक्षी
भूत्वा तिष्ठति सुखेन च निर्विकल्पः ॥ ६०३ ॥ સુષુપ્તિમાં બુદ્ધિ વગેરે જાણવાલાયક સવ પદાર્થોના વિલય થઈ જાય છે, તેથી આ આત્મા એકલે જ રહે છે અને તેથી જ ક'ઈ' જોતા નથી, સાંભળતા નથી અને જાણુતા નથી; કેવળ સુષુપ્તિના અંધકારના માત્ર પાતે જ સાક્ષી થઈ ને નિર્વિકલ્પ (સ‘કલ્પ–વિકલ્પ વિનાની ) સ્થિતિવાળા તે સુખેથી રહે છે. ૬૦૩