________________
- સર્વવેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ
૧૧૭ માટે ઉત્તમ બુદ્ધિવાળા મનુષ્ય અજ્ઞાનને નાશ કરવા સારુ જ્ઞાન મેળવવું જોઈએ. એ જ્ઞાન આત્માને તથા અનાત્માને જુદા જુદા સમજ્યા વિના બીજા કોઈ પ્રકારે સિદ્ધ થતું નથી. પ૧૮
युस्त्याऽऽत्मा नात्मनोस्तस्मात्करणीय विवेचनम् ।। अनात्मन्यात्मताबुद्धिग्रंथिर्यन विदीर्यते : २१९ ॥
આથી યુક્તિવડે આત્માનું તથા અનાત્માનું પૃથક્કરણ કરવું જોઈએ, જેથી અનાત્મામાં થયેલી આમાપણાની બુદ્ધિરૂપી ગાંઠ છૂટી જાય છે. ૧૯
આત્માને અનાત્મા સંબંધે વિવાદ आत्मानामविधेकार्थ विवादोऽयं निरूप्यते। येनात्यानात्मनोस्तत्त्वं विविक्तं प्रस्फुटायते ॥ ५२० ॥
૩ આત્મા તથા અનાત્મા માટેનો આ વિવાદ જણાવવામાં આવે છે, જેથી આત્મા તથા અનાત્માનું તત્વ જુદું જુદું અતિ સ્પષ્ટ થાય છે. પરંતુ मूढा अश्रुतवेदान्ताः स्वयं पंडितमानिनः।
શારદ્ધિતા સમુદોઘર્મુિલા / કરી II विदन्ति प्रकारं तं शृंणु वक्ष्यामि सादरम्।
જેઓએ વેદાંત સાંભળ્યું નથી, અને જેઓ પિતે પિતાને પંડિત માની બેઠા છે એવા મૂઢ લોકે ઈશ્વરની કૃપા વિનાના અને સહુથી પણ વિમુખ હોય છે. તેઓ જે પ્રકારે વિવાદ ચલાવે છે, તે હું આદરપૂર્વક કહું છું તે તું સાંભળ. પર૧
કાઈ કહે છે, કે “પુત્ર આમા છે ” अत्यंतपामरः कश्चित्पुत्र आत्मेति मन्यते ॥ ५२२ ॥ आत्मनीव स्वपुत्रेऽपि प्रबलप्रीतिदर्शनात् । पुत्रे तु पुष्टे पुष्टोऽहं नष्टे नष्टोऽहमित्यतः ॥ ५२३ ॥ अनुभूतिषलाच्चापि युक्तितोऽपि श्रुतेरपि । आत्मा वै पुत्रनामासीत्येवं च वदाते श्रुतिः ॥ ५२४ ॥
