________________
સર્વ વેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસ'ગ્રહ
निरुपाधिभ्रमेष्वस्मिनैवापेक्षा पदृश्यते । सोपाधिष्वेव तद्दृष्टं रज्जुसर्पभ्रमादिषु ॥ ४८० ॥ આવાં ઉપાધિરતિ ભ્રમ થવામાં કોઈ પણ સમાનતાની જરૂર દેખાતી જ નથી; દેરડીમાં સાપને ભ્રમ વગેરે ઉપાધિયુક્ત ભ્રમમાં જ સમાનતાની જરૂર દેખાય છે. ૪૮૦
तथापि किंचिद्रक्ष्यामि सादृश्यं शृणु तत्परः । अत्यंतनिर्मलः सूक्ष्म आत्मायमतिभास्वरः ॥ ४८१ ॥ बुद्धिस्तथैव सत्त्वात्मा साभासा भास्वराऽमला । सांनिध्यादात्मवद्भाति सूर्यवत्स्फटिको यथा ॥ ४८२ ॥
(જોકે એમ જ છે, તેાપણુ અનાત્મામાં આત્માના અધ્યાસ થવામાં) કંઈક સમાનતા હું કહું છું, તે ખરાખર સાવધાન થઈ ને સાંભળ. આ આત્મા જેવા અત્યંત નિર્મળ, સૂક્ષ્મ અને અતિશય પ્રકાશમાન છે, તેવી જ બુદ્ધિ પણ સત્ત્વગુણુમય, આભાસવાળી, પ્રકાશમાન અને નિ*ળ છે; તેને લીધે જ (એ સમાનતા ઢાવાથી જ ) જેમ સૂર્યના સમીપપણાથી સ્ફટિકમણિ સૂર્ય જેવા દેખાય છે, તેમ આત્માના સમીપપણાથી બુદ્ધિ પણ આત્મા જેવી દેખાય છે. ૪૮૧,૪૮૨
૧૦૯
आत्माभासं ततो बुद्धिर्बुद्धयाभासं ततो मनः । अक्षाणि मनमाभासान्यक्षाभासमिदं वपुः ॥ ४८३ ॥
( એ રીતે બુદ્ધિ અનાત્મા છે છતાં તેમાં આત્માના અધ્યાસ થાય છે તેથી) બુદ્ધિ આત્માના આભાસવાળી જણાય છે અને તેથી જ મન બુદ્ધિના આભાસવાળું જણાય છે; ઇંદ્રિયા મનના આભાસવાળી જણાય છે અને આ શરીર ઇંદ્રિયાના આભાસવાળું જાય છે. ૪૮૩
अत एवात्मबुद्धिहाक्षादावनात्मनि ।
मूढानां प्रतिबिंबादौ बालानामिव दृश्यते ।
સાતત્ત્વ વિદ્યતે યુવાવાત્મનો ધ્વારઢાળમ્ ॥ ૨૮૪ ॥
'
