________________
સવવેદાંત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ ૧૦૭ જાન્યરમતાસ્થાવર જઇ Hir! निवृत्तिः कथमेतस्य केनोपायेन सिध्यति ॥७॥
છતાં અનાત્મામાં આત્માયણને આ અધ્યાસ કેવી રીતે આવ્યું છે? અને એની નિવૃત્તિ કયા ઉપાયથી થઈ શકે છે ? ૪૭૦
उपाधियोग उभयोः सम एवेशजीवयो। जीवस्यैव कथं बंधो नेश्वरस्यास्ति तत्कथम् ॥ ४७१।।
વળી, ઈશ્વર અને જીવ–અને ઉપાધિન સંબંધ તે એક સરખે જ છે; છતાં જીવને જ બંધન કેમ થાય છે અને ઈશ્વરને બંધ કેમ નથી ? ૪૭૧
पतत्सर्व दयारष्टया करामलणवत्स्फुटम् ।। प्रतिपादय सर्वज्ञ श्रीगुरो करूणानिधे ॥ ४७२ ॥
હે દયાના ભંડાર ! હે સર્વજ્ઞ શ્રી ગુરુદેવ! આ બધું આપ દયાદષ્ટિથી હાથમાં રહેલાં આમળાંની પેઠે સ્પષ્ટ સમજાવો. ૪૭૨
શ્રી ગુરુનો ઉત્તર सावयव एकस्य नात्मा विषय इष्यते। अस्यास्मत्प्रत्ययात्वादपरोक्षाच सर्वशः ॥ ४७३ ॥ प्रसिद्धिरात्मनोऽस्त्रोध न कस्यापि च दृश्यते ॥ प्रत्ययो नामस्मीति न हस्ति प्रत्यगात्मान ॥ ४७४।।
આત્મા અવયવવાળા નથી અને કેઈને (ઇક્રિયાદિને ) વિષય પણ નથી; છતાં એ આત્મા “હું” એવા જ્ઞાનનો વિષય છે અને પક્ષ નથી, પણ પ્રત્યક્ષ જ છે, તેથી સર્વમાં અને સર્વ સ્થળે એની સિદ્ધિ તે અવશ્ય છે જ; પરંતુ તે કોઈના જોવામાં આવતો નથી. “હું છું” એવું પ્રત્યગાત્મા વિષેનું જ્ઞાન નથી એમ તો નથી જ (પરંતુ છે જ). ૪૭૩, ૪૭૪
कस्यापि स्वसदावे प्रमाणमभिकाध्यते। प्रमाणानां च प्रामाण्यं यन्मूलं किं तु बोधयेत् ॥ ४७५॥ કોઈ પણ મનુષ્ય પોતાની હયાતીમાં પ્રમાણ ઇછતે જ