________________
સવ વેાંત-સિદ્ધાંત-સારસ’ગ્રહ
૯૯
શાદિ (સૂક્ષ્મ) ભૂતે (ઉત્પન્ન થઈ પૂર્વોક્ત રીતિએ અન્યોન્ય સાથે મળીને ) પચીકૃત ખન્યાં છે; તેઓમાંથી સ્થાવર-જંગમ સહિત આ સ્થૂલ બ્રહ્માંડ ઉત્પન્ન થયું છે. ૪૩૧
ચાર પ્રકારનાં માણીએ અને તેનું અન્ન श्राद्योषधयः सर्वा वायुनेषु भूमयः । सर्वेषामप्यभूदन्नं चतुर्विधशरीरिणाम् ॥ ४३२ ॥ ડાંગર વગેરે સર્વ ઔષધિ વાયુ, તેજ, પાણી અને પૃથ્વીરૂપજ છે. તે ચાર પ્રકારનાં સર્વ પ્રાણીઓનુ અન્ન છે. ૪૩૨ केचिन्मारुतभोजनाः खलु परे चंद्रार्क तेजोशनाः केचित्तोयकणाशिनोऽपरिमिताः केचित्तु मृद्भक्षकाः । बित्पर्णशिलातृणादनपराः केचित्तु मांसाशिनः । केचिद्रीहियवान्न भोजनपरा जीवन्त्यमी जंतवः ॥ ४३३ ॥
કેટલાંક પ્રાણીએ વર્ઘાયુના આહાર કરી જીવે છે; બીજા કેટલાંક ચંદ્ર તથા સૂર્યના તેજના આહાર કરી જીવે છે; કેટલાંક પાણીના કણા ખાઈ જીવે છે; કેટલાંક અસ`ખ્ય પ્રાણીઓ તે માટી બઈ ને જ જીવે છે; કેટલાંક પાંદડાં, પથ્થર અને ઘાસ ખાવામાં તત્પર રહી જીવે છે; કેટલાંક તા માંસ ખાઈ જીવે છે; અને કેટલાંક ડાંગર, જવ આદિ અન્ન ખાવામાં તત્પર રહી જીવી રહ્યાં છે, ૪૩૩
जरायुजांडजस्वेदजोद्भिज्जाद्याश्चतुर्विधाः ।
स्वस्वकर्मानुरूपेण जातास्तिष्ठन्ति अंतघः ॥ ४३४ ॥ જરાયુજ, અંડજ, સ્વેદજ અને ઉદ્ભિજ—એમ ચાર પ્રકારનાં પ્રાણીઓ છે. તેઓ પાતપેાતાનાં કર્મોને અનુસરીને જન્મી રહ્યાં છે. ૪૩૪
यत्र जाता जरायुभ्यस्ते नराद्या जरायुजाः । अण्डजास्ते हयुरण्डेभ्यो जाता ये विहगादयः ॥ ४३५ ॥ स्वेदाजाताः स्वेदजास्ते यूका लूक्षादयोऽपि च । भूमिमुद्रिय ये जाता उद्भिजास्ते द्रुमादयः || ४३६ ॥