Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth

SR No.: 005729
Original Sutra Author: N/A
Author: Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
Publication Year: 1993
Total Pages: 366
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 7 MB

Page 51

૩૦]ઉપાધ્યાય યશોવિજય સ્વાધ્યાય ગ્રંથ
ચાતુર્માસમાં બંને સ્વાધ્યાયોની રચના કરી એમ નિશ્ચિત થાય. એટલે જૈન સાધુના નિયમ મુજબ કાર્તિક સુદિ ચૌદસ સુધી (ચાતુર્માસિસમાપ્તિદિન) ત્યાં જ રહ્યા હતા તે સુનિશ્ચિત થયું. હવે પાદુકા ઉપરના લેખમાં ૧૭૪૫ની સાલ અને માગસર સુદિ ૧૧ની અંજનશલાકા ને તે રાજનગર – અમદાવાદમાં કર્યાનું જણાવ્યું છે. તેમનો દેહ ડભોઈમાં જ પડ્યો તે વાત સુનિશ્ચિત છે. સુરતનું ૧૭૪૪નું ચાતુમસ કાર્તિક સુદિ - ચૌદસે પૂર્ણ થાય. એટલે વહેલામાં વહેલી વિહાર કાર્તિક સુદિ પૂનમે કરી શકે. પૂનમે વિહાર કરી ડભોઈ આવી પહોંચે, તુરતાતુરત અનશન કરવાના સંયોગો ઊભા થાય, કાલધર્મ પામે, અને રેલગાડી કે મોટરના સાધન વિનાના જમાનામાં અમદાવાદ સમાચાર પહોંચી જાય, સંગેમરચરની કમલાસનસ્થ પાદુકા પણ બની જાય અને અંજન થઈ જાય – આ બધું સંભવિત લાગે છે ખરું? મારો અંગત જવાબ તો ‘ના છે.” (મુનિ યશોવિજય, યશોસ્મગ્રંથ, સંપાદકીય નિવેદન, પૃ.૨૧)
છેવટે, યશોવિજયજીના સ્વર્ગગમનનું વર્ષ સં.૧૭૪૩ હાલ તો સુનિશ્ચિત થાય છે. અનુકાલીનોમાં યશોવિજયજી.
યશોવિજયજી જેવા પંડિત બહુ લોકપ્રિય ન બને એ સમજાય એવું છે, પણ એમને એમની યોગ્ય કદર કરનારા વિદ્યારસિકો તો મળી રહેતા હોય છે. એમાં સંપ્રદાય-સમુદાયના ભેદ અપ્રસ્તુત થઈ જતા હોય છે. યશોવિજયજીના કેટલાક ગ્રંથો ઉત્તમ રીતે ઝિલાયાનાં પ્રમાણો મળે છે (જુઓ જૈસા ઇતિહાસજૈનૂકવિઓ.)
જ્ઞાનવિમલસૂરિ (સ.૧૬૯૪–૧૭૮૨) યશોવિજયજીના સમકાલીનઅનુકાલીન ગણાય. વળી આચાર્યપદને શોભાવનારા. એમણે યશોવિજયની બે ગુજરાતી કૃતિઓ – ૩૫૦ ગાથાનું સીમંધર સ્તવન” તથા “આઠ યોગદૃષ્ટિ સઝાય” - પર બાલાવબોધો રચ્યા છે.
પૂનમિયાગચ્છના ભાવપ્રભસૂરિએ સં.૧૭૮૩માં યશોવિજયજીના પ્રતિમાને શતક' પર વૃત્તિ રચી છે. એમણે “નયોપદેશ'ની સંક્ષિપ્ત ટીકા – એના પર્યાય પણ. આપેલ છે.
સંસ્કૃતમાંથી કૃતિ ગુજરાતીમાં ઊતરે એ વ્યાપક રૂઢિ છે. પણ તપગચ્છના વિનીતસાગરશિ. ભોજસાગરે વિજયદયામૂરિરાજ્ય (સં.૧૭૮૫–૧૮૦૯) યશોવિજયના દ્રવ્યગુણપયિ રાસ'ને આધારે સંસ્કૃતમાં ‘દ્રવ્યાનુયોગતકણા' નામે ગ્રંથ પોતાની ટીકા સાથે રચ્યો છે. આ ઘટના યશોવિજયજીની કૃતિની મહત્તા બતાવે છે.
તપગચ્છના જિનવિજયશિ. ઉત્તમવિજયે સં.૧૭૯૯માં “સંયમશ્રેણીગર્ભિત, મહાવીર સ્તવ'ની રચના યશોવિજયજીની એ વિષયની સઝાયને વિસ્તારીને કરી છે. એમના શિષ્ય પદ્મવિજયે સં.૧લ્મી સદીમાં યશોવિજયજીની ‘વરસ્તુતિરૂપ હૂંડીનું સ્તવન’ ‘સવાસો ગાથાનું સીમંધર સ્તવન તથા “સાડી ત્રણસો સાથાનું સીમંધર સ્તવન' એ કૃતિઓ પર બાલાવબોધો રચ્યા છે.