Page Text
________________
ઉપાધ્યાય યશોવિજયનું જીવનવૃત્ત : સંશોધનાત્મક અભ્યાસ ] ૨૭
મુક્તા પુણ્યાર્થમ્." (મુનિ પુણ્યવિજય, યશોસ્મૃગ્રંથ., આમુખ, પૃ.૧૦)
સં.૧૭૪૫ના વર્ષ તથા જ્ઞાનભંડારના ઉલ્લેખને કારણે આમાં નિર્દિષ્ટ યશોવિજયગણિ તે આપણા યશોવિજયજી છે એમ માની લઈએ, પરંતુ માનવિજયગણિ યશોવિજયના શિષ્ય હોવાનું અન્યત્ર ક્યાંયથી સમર્થિત થતું નથી. તેથી એક તર્ક સૂઝે છે આ જેમણે પોતાનો ધર્મસંગ્રહ’ ગ્રંથ યશોવિજયજી પાસે શોધાવ્યો હતો તે માનવિજયગણિ જ ન હોઈ શકે ? યશોવિજયજી પ્રત્યેના આદરને કારણે એમને ગુરુ તરીકે ઉલ્લેખ્યા હોય એમ ન બને ? આ માનવિજયજીનો હસ્તપ્રતો લખાવી જ્ઞાનભંડારોમાં મૂકવાનો સ્વભાવ હોવાનો પણ સંભવ છે. યશોવિજયજીના જ ‘દ્રવ્યગુણપર્યાયનો રાસ બાલા.'ની પ્રત એમણે લખાવ્યાની માહિતી મળે છે (જૈગૂકવિઓ., ૪.૨૩૨). આ રીતે યશોવિજયના શિષ્ય તરીકે માનવિજય નામ થોડું શંકાસ્પદ ઠરે છે.
બાકીનાં શિષ્યનામો માટે પૂરતો આધાર મળી રહે છે. ગુણવિજયગણના ઉલ્લેખો જૈગૂકવિઓ.માં નોંધાયેલી અનેક હસ્તપ્રતોની પુષ્પિકાઓમાં મળી આવે છે. અલબત્ત, એમને વિશે બીજી કોઈ માહિતી ઉપલબ્ધ નથી.
તત્ત્વવિજયગણિના પણ અનેક ઉલ્લેખ મળે છે, તે ઉપરાંત સં.૧૭૨૪૧૭૩૫ના ગાળામાં એમણે ‘અમરદત્ત મિત્રાનંદ રાસ' વગેરે કૃતિઓ રચેલી છે, જેમાં ગુરુપરંપરા સ્પષ્ટ છે. (જુઓ જૈગૂકવિઓ.) સં.૧૭૪૫માં શત્રુંજય પર યશોવિજયજીની પાદુકા કરાવનારા બે શિષ્યોમાંના એક તત્ત્વવિજય છે (સુજસપ્ર.). તેમણે સં.૧૭૧૦માં ‘નયચક્રવૃત્તિ’ના લેખનમાં સહાય કરેલી છે.
લક્ષ્મીવિજયગણિ તત્ત્વવિજયના ભ્રાતા તરીકે ઉલ્લેખાયા છે. એ ગુરુબંધુ તેમજ સાદેર પણ હોય એમ જણાય છે. (જૈગૂકવિઓ., ૪.૨૨૧ તથા ૩૩૮૪૧)
હેમવિજયનો ઉલ્લેખ સં.૧૭૪૫માં શત્રુંજય પર કરાવેલી યશોવિજયજીની પાદુકામાં તત્ત્વવિજયની સાથે મળે છે. ઉપરાંત ગૂસાસંગ્રહ.માં ‘ઉપશમ અને શ્રમણત્વ' એ શીર્ષકથી એક પદ છપાયું છે (૧.૧૬૮) તે યશોવિજયજીનું નહીં પણ એમના શિષ્ય હેમવિજયનું જણાય છે. એની છેલ્લી પંક્તિઓ આ પ્રમાણે છે ઃ શ્રી નયવિજય વિબુધ વર રાજે, ગાજે જગ કીરિત,
શ્રી જસવિજય ઉવજ્ઝાય પસાયે, ડેમ પ્રભુ સુખસંતિત.
હેમવિજય મુનિ માટે પોતે ‘સમતા શતક' રચેલ હોવાનું યશોવિજયજી જણાવે
છે.
યશોવિજયજીના કોઈકોઈ શિષ્યોની આગળની પરંપરા પણ મળે છે. ગુણવિજયગણિની બે શિષ્યપરંપરા છે ઃ ગુણવિજયગણિ-પં. કેસરવિજયગણિ વિનીતવિજયગણિ—દેવવિજયગણિ તથા ગુણવિજયગણિ—સુમતિવિજય પાઠક– ઉત્તમવિજય (જૈગૂકવિઓ.). આમાંથી ઉત્તમવિજયની સં.૧૮૩૦–૧૮૩૬ના
| SR No. | 005729 |
| Book Title | Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |