Page Text
________________
ઉપાધ્યાય યશોવિજયનું જીવનવૃત્ત સંશોધનાત્મક અભ્યાસ [ ૨૫
જૈનૂકવિઓ, ૪.૧૯૬) યશોવિજયજી નયવિજયની સાથે એમને પણ ગુરુ તરીકે ઉલ્લેખે છે (દ્રવ્યગુણપયયનો રાસ') અને એમને વિદ્યાગુરુ પણ બતાવે છે – પોતાના વિદ્યાભ્યાસમાં એમનું મોટું ઋણ સ્વીકારે છે એ આપણે આગળ જોઈ ગયા છીએ. એ પ્રાશ, જ્ઞાનાદિગુણોપેત, ગીતાર્થસ્તુતજીત હતા એમ નોંધે છે, અને બાળક જેવા પોતાના ઉપર એમની કાર્યભરી દૃષ્ટિ હતી એમ કહે છે. (સમાચાર પ્રકરણ)
નયવિજયગણિ : એ લાભવિજયના શિષ્ય અને ઉપર નોંધ્યું તેમ જીતવિજયગણિના ગુરુબંધુ તથા સહોદર હતા. યશોવિજયજીના આ ગુરુ એમના વિદ્યાગુરુ પણ હતા એ હકીકત આપણે આગળ નોંધી ગયા છીએ. યશોવિજયજી કૃતજ્ઞતાપૂર્વક કહે છે કે એમની અતિ ઉપકારી સારસ્વતોપાસનાથી અમારા જેવાની વાણી પણ વિપુલતાથી સ્ફરે છે (‘અધ્યાત્મપરીક્ષા'). એમની યશોવિજયજી પ્રત્યેની પ્રીતિ અનન્ય હતી. યશોવિજયની સાથે એ કાશી ગયેલા તે ઉપરાંત એમની ઘણી કૃતિઓની હસ્તપ્રત આ ગુરુએ લખી છે. નયચક્રવૃત્તિ'ના લેખનમાં પણ એમની સહાય હતી. યશોવિજયજી પણ ગુરુ પ્રત્યેની ભક્તિ વારંવાર વ્યક્ત કરે છે અને કહે છે કે ‘ગુરુભક્તિથી અદ્ભુત અહીં શું વિલસી રહ્યું છે?” “ગુરુભક્તિએ અમારા જેવા મૂખને પંડિતની પંક્તિમાં બેસાડ્યા', વગેરે. ગુરુબંધુઓ
યશોવિજયજીના સહોદર પદ્મવિજય નયવિજય પાસે દીક્ષા લઈ એમના ગુરુબંધુ બન્યા હતા એ હકીકત આપણે આગળ નોંધી ગયા છીએ. યશોવિજયજીએ પદ્મવિજયને પ્રાજ્ઞ તરીકે ઓળખાવ્યા છે (કમ્મપડિ-બૃહદ્રવૃત્તિ') પણ એમના વિશે વિશેષ માહિતી મળતી નથી.
ઇરિયાવહી સઝાયના કર્તા વિદ્યાવિજયને યશોવિજયના બીજા ગુરુબંધુ ગણાવવામાં આવ્યા છે (ગોરધનદાસ વીરચંદ, યશોઋગ્રંથ., પૃ.૧૭૩; મૃતાંજલિ પૃ.૧૨૨) પરંતુ આમાં ભૂલ થયેલી જણાય છે. વિદ્યાવિજય નયવિજયના શિષ્ય ખરા, પણ તે લાભવિજયશિ. નયવિજયના નહીં વિજયસેનસૂરિશિ. નયવિજયના શિષ્ય હતા. એમણે “ચોવીસ જિન પંચકલ્યાણક સ્ત.' (સં. ૧૬૬૦) વગેરે કેટલીક કૃતિઓ રચી છે (જેનૂકવિઓ, ગુણાકોશ.).
વસ્તુતઃ રવિવિજય નામે યશોવિજયજીના ગુરુબંધુ હોય એમ જણાય છે. સં. ૧૭૨૭માં લખાયેલી એક પ્રતની પુષ્પિકા આ પ્રમાણે મળે છે : “લાભવિજયગણિશિ. ૫. જીતવિજયગણિ પં. નયવિજયગણિશિ. પં. રવિવિજયશિ. ગણિ હર્ષવિજયેન, (જૈનૂકવિઓ., પ.૩૭૮) નયચક્રવૃત્તિના લેખનમાં સહાય કરનારાઓમાં પણ આ નામ છે.
સત્યવિજયગણિ નામે પણ યશોવિજયજીના ગુરબંધુ હોવાનું જણાય છે. વૃદ્ધિવિજયની “ચોવીશીમાં આ પ્રમાણે પંક્તિ મળે છે – બુધ નયવિજય શિશ સત્ય
| SR No. | 005729 |
| Book Title | Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |