Page Text
________________
૨૪ પ ઉપાધ્યાય યશોવિજય સ્વાધ્યાય ગ્રંથ
વિજયપ્રભસૂરિઃ એ વિજયદેવસૂરિના શિષ્ય હતા અને એમની પાટે આવેલા. તેમનો જીવનકાળ સં.૧૬૭૭થી ૧૭૪૯ છે. એમની દીક્ષા સં.૧૬૮૬માં થયેલી, એમને સૂરિપદ સં.૧૭૧૦માં મળેલું અને સં.૧૭૧૧માં નંદિમહોત્સવપૂર્વક પટ્ટધર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવેલા – ગચ્છાધિકાર સોંપવામાં આવેલો. વિજયપ્રભસૂરિએ સં.૧૭૧૮માં યશોવિજયજીને ઉપાધ્યાયપદ આપેલું તે અંગેની હકીકતો આગળ નોંધાઈ ગઈ છે. એમને અનુલક્ષીને યશોવિજયજીએ બે નાનકડી કૃતિઓ રચેલી છે – 'વિજયપ્રભસૂરિક્ષામણકવિજ્ઞતિપત્ર” તથા “વિજયપ્રભસૂરિસ્વાધ્યાય'. બીજી કૃતિમાં વિજયપ્રભસૂરિની પ્રશસ્તિપૂર્વક વિવિધ દાર્શનિક મતોની તકયુક્તિ દ્વારા રજૂઆત કરી છે. એમાં વિજયપ્રભસૂરિને સમવાયતકનું ખંડન કરનાર તરીકે વર્ણવ્યા છે. (વિજયપ્રભસૂરિક્ષામણકવિજ્ઞપ્તિપત્ર' આ ગ્રંથમાં “એક અપ્રસિદ્ધ પત્ર'માં નિર્દિષ્ટ કૃતિ હોવાનું જણાય છે. એ વિજયપ્રભસૂરિને સંબોધાયેલી છે એ હકીકત અનુમાનઆધારિત ને તેથી શંકાસ્પદ છે.) ગુરુપરંપરા
યશોવિજયજીની ગુરુપરંપરા આ પ્રમાણે છે : હીરવિજયસરિ–કલ્યાણવિજય-લાભવિજય-જીતવિજય તથા નયવિજય-યશોવિજય. એનો થોડો પરિચય આપણે કરીએ.
કલ્યાણવિજય ઉપાધ્યાય : એ હીરવિજયસૂરિના શિષ્ય હતા. એમનો જીવનકાળ સં. ૧૬૦૧થી ૧૬૫પ છે. એમની દીક્ષા સં.૧૬૧૬માં થઈ હતી અને એમને વાચકપદ સં.૧૬૨૪માં મળ્યું હતું. સં.૧૬૪૪માં એમણે વૈરાટનગરના ઈન્દ્રવિહાર પ્રાસાદમાં પાર્શ્વનાથની બિંબપ્રતિષ્ઠા કરી હતી. (જૈનૂકવિઓ.) યશોવિજયજી એમને પતંકના પંડિત તથા કવિકુલાલંકાર તરીકે ઓળખાવે છે.
લાભવિજયગણિઃ એ કલ્યાણવિજય ઉપાધ્યાયના શિષ્ય હતા. હીરવિજયસૂરિ ૧૩ સાધુઓને લઈને અકબર બાદશાહને મળવા ગયા (સં.૧૬૩૯-૪૨) તેમાં એ હતા. સં.૧૬૪૪માં વૈરાટનગરમાં ઇન્દ્રપ્રસાદમાં પાર્શ્વનાથની બિંબપ્રતિષ્ઠા થઈ એની પ્રશસ્તિ એમણે રચી હતી. દેવવિજયના જિનસહસ્રનામ'ની શુદ્ધિ એમણે કરી આપી હતી. (જૈનૂકવિઓ.) યશોવિજયજી એમને શ્રુત, વ્યાકરણ, જ્યોતિષ વગેરેના વિદ્વાન તરીકે ઓળખાવે છે, હૈમવ્યાકરણના ઊંડા અભ્યાસી લાભવિજય પદસિદ્ધિ – શબ્દાનુશાસનમાં હેમાચાર્ય જેવા જ હતા એમ કહે છે અને વિશેષમાં નોંધે છે કે આ ગુરુ એકાંતે વાચના, પૃચ્છના, પરાવર્તના, અનુપ્રેક્ષા, ધર્મકથા એ પંચવિધ સ્વાધ્યાયધ્યાન કરતા રહે છે. “નયચક્રવૃત્તિ'ના લેખનમાં યશોવિજયજીને સહાય કરનારાઓમાં લાભવિજયગણિ છે તે યશોવિજયના સમવયસ્ક કોઈ બીજા સાધુ છે.
જીતવિજયગણિ : એ લાભવિજયગણિના શિષ્ય અને નિયવિજયગણિના. સતીર્થ – ગુરુબંધુ તથા સહોદર હતા. (જુઓ યશોવિજયજીનો પાદુકાલેખ
| SR No. | 005729 |
| Book Title | Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |