Page Text
________________
ઉપાધ્યાય યશોવિજયનું જીવનવૃત્ત : સંશોધનાત્મક અભ્યાસ D ૫
તો. એના હસ્તાક્ષર નિશ્ચિતપણે આપણા યશોવિજયજીના નથી. બીજું એ હીરવિજયસૂરિરાજ્ય થયેલી એમના શિષ્ય મેહમુનિની નાનકડી રચના છે ને એની પ્રત લખવાનો યશોવિજયજીને રસ હોય નહીં. વળી, આપણા યશોવિજયજીના સમુદાયમાં કોઈ જ્ઞાનવિજય હોય એવું જણાતું નથી કે જેમને માટે એ પ્રત લખે.
૪. યશોવિજયજીએ સં.૧૬૬૯માં લખેલ ‘ઉન્નતપુર સ્તવન નો ઉલ્લેખ થયેલો છે, પરંતુ પુષ્પિકા ઉતારવામાં આવી નથી. તેથી એમાં માત્ર યશોવિજય કે જશવિજય) નામ છે કે સાથે ગુરુપરંપરા પણ છે એ જાણી શકાતું નથી. તેથી આ ઉલ્લેખની શ્રદ્ધેયતા અંગે કશું કહી શકાતું નથી.
૫. સૌથી વધારે અગવડરૂપ ઉલ્લેખ તો સં.૧૬૬૩માં નવિજયજીએ જસવિજય માટે લખેલ મેરુપર્વતના ચિત્રપટનો છે. એ ચિત્રપટમાં આ પ્રમાણે લખાણ છે : “શ્રી તપગચ્છશૃંગારહાર જગદ્ગુરુ શ્રી ૫ હીરવિજયસૂરિપટ્ટપ્રભાકર શ્રી વિજયસેનસૂરીશ્વર વિજયરાજ્ય સં. ૧૬૬૩ વર્ષે કણયાગર ગ્રામ લિપીકૃતઃ. મહોપાધ્યાય શ્રી કલ્યાણવિજયગણિશિષ્યણ પં. નયવિજયગણિના લિપીકૃતઃ ગણિજસવિજય યોગ્ય.” આમાં નવિજયગણિ અને જસવિજયગણિ બન્ને નામો મળે છે. પરંતુ અહીં બે બાબતો ધ્યાનમાં લેવા જેવી છે. એક તો, જસવિજયગણિ એ નયવિજયના શિષ્ય છે એવો નિર્દેશ નથી. એ શિષ્ય હોઈ શકે તેમ ગુરબંધુ કે અન્ય આત્મીય સાધુ પણ હોઈ શકે. કૃતિ શિષ્ય સિવાય અન્યને માટે રચાઈ હોય એવા દાખલા જડે જ છે. બીજું, અહીં નયવિજયગણિને કલ્યાણવિજયનાશિષ્ય કહ્યા છે, જ્યારે આપણા યશોવિજયજીના ગુરુ નયવિજયગણિ એ કલ્યાણવિજયશિષ્ય લાભવિજયના શિષ્ય છે. પ્રગુરુને જ ગુરુ તરીકે ઉલ્લેખ્યા હોવાનું માનવું હોય તો માની શકાય, પણ એમ માનવું અનિવાર્ય નથી. હસ્તાક્ષર પણ યશોવિજયગુરુ નયવિજયના જણાતા નથી. તેથી આ નિયવિજય ને જશવિજય બીજા જ માનવા જોઈએ.
ઉપરના ઉલ્લેખોને આધારે યશોવિજયના દીક્ષાવર્ષને તથા જન્મવર્ષને પાછળ ખેંચી જવા પ્રયત્ન થયો છે. સં. ૧૬૬૩માં જે ગણિપદ ધરાવતા હોય તેમની દીક્ષા સં૧૫૫ આસપાસ અને જન્મ સં.૧૬૪૦ આસપાસ માનવાનો પ્રસંગ આવે, જે સુજસ.એ આપેલી માહિતીથી ઘણી જુદી વાત બને. પણ આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે આ ઉલ્લેખો પૂરતા સધ્ધર નથી. સં.૧૬૫૦ થી સં.૧૭૫૦ સુધીમાં જ અનેક જશવિજય(યશોવિજય) થયા હોવાની માહિતી મળે છે – વિમલહર્ષશિષ્ય સં.૧૬૩-૬૫, રામજીગણિશિષ્ય સં. ૧૬૭૦, જસસાગરશિષ્ય સં.૧૬૭૮ પહેલાં, દેવવિજયશિષ્ય સં.૧૭૨૭ વગેરે (જુઓ રૂસાકોશ., જૈનૂકવિઓ. વગેરે). યશોવિજયજીએ લખેલા એક પત્રમાં એમના ગચ્છનાયકની સાથે દીવમાં ચાતુર્માસ કરી રહેલા સાધુઓમાં પણ જશવિજય નામ મળે છે (જુઓ “એક અપ્રસિદ્ધ પત્ર', આ ગ્રંથમાં જ). એટલેકે યશોવિજયજીને કાળે એમના જ સમુદાયમાં બીજા જશવિજય છે. આ સ્થિતિમાં માત્ર જશવિજય નામ મળવાથી એને આપણા
| SR No. | 005729 |
| Book Title | Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |