Page Text
________________
૪પ ઉપાધ્યાય યશોવિજય સ્વાધ્યાય ગ્રંથ
કે આ ચૈત્રી સંવત હોય. એમ હોય તો કારતક મહિનાથી વર્ષ બદલાય નહીં. જૈન ગૂર્જર કવિઓની સામગ્રીમાં કવિઓએ તથા લહિયાઓએ ચૈત્રી સંવતનો ઉપયોગ કર્યો હોવાનું અર્થઘટન ઘણી વાર કરવું પડે છે. શ્રાવક કવિ ઋષભદાસે કારતક વદ અમાસને દિને દિવાળી બતાવી છે, જે આમ રાજસ્થાની પરંપરા છે. એમાં વદથી જ મહિનો શરૂ થાય અને આપણા કરતાં ૧૫ દિવસનો ફરક હોય. કાંતિવિજયજીએ સુજસ પાટણમાં રચેલી છે અને ત્યાં ચૈત્રી સંવતની રાજસ્થાની પરંપરાનો પ્રભાવ હોય એ સંભવિત છે. સુજસ.ના કર્તાને પ્રેમવિજયશિષ્ય કાંતિવિજય માનીએ તો એમની અન્ય કૃતિઓમાં પણ ચાતુર્માસ પછી સાલ બદલાતી નથી (જૈનૂકવિઓ. ૫.૨૭૦–૭૬). ગુજરાતમાં કચ્છ વગેરે કેટલાક પ્રદેશોમાં આષાઢી સંવતનું પ્રચલન છે.
સુજસ.એ યશોવિજયજીની લઘુ દીક્ષા નયવિજયજી પાસે પાટણમાં થઈ એમ કહ્યું પણ દિક્ષાનું વર્ષ ન બતાવ્યું. જોકે એ ૧૬૮૮ જ હોવાનું સહેલાઈથી સમજી શકાય છે. વડી દીક્ષા ૧૬૮૮માં વિજયદેવસૂરિને હાથે થઈ એમ કહ્યું પણ કયા ગામમાં તે ન જણાવ્યું. વડી દીક્ષાનું સ્થળ પણ પાટણ જ હોય ને એથી ન દર્શાવ્યું હોય તેમ બની શકે.
સુજસ.ની દીક્ષાવર્ષની માહિતીની વિરુદ્ધ જતા કેટલાક ઉલ્લેખો સાંપડે છે. એમાંના કેટલાક ઉલ્લેખ પરત્વે ભ્રાન્તિ થઈ હોવાનું નક્કી થાય છે પણ કોઈ ઉલ્લેખ મૂંઝવણ પણ ઊભી કરે છે. આપણે હવે એ જોઈએ.
૧. સં. ૧૬૫માં જશવિજયે રચેલો લોકનાલિકા બાલાવબોધ મળે છે. વસ્તુતઃ આ જશવિજય તે વિમલહષશિષ્ય જશવિજય કે યશોવિજય છે, આપણા યશોવિજય નહીં. (જુઓ સુજસપ્ર, જૈનૂકવિઓ.) એટલે આ ઉલ્લેખ સુજસ.ની માહિતીને બાધક રહેતો નથી.
૨. સં.૧૬૬૫માં યશોવિજયગણિએ લખેલી ધાતુપાઠની પ્રતિ મળે છે. આ માહિતીમાં યશોવિજયના ગુરુનો ઉલ્લેખ નથી તેથી એ આપણા યશોવિજય હોવાનું નિશ્ચિતપણે કહી ન શકાય અને એથી એને આધારે સુજસ.ની માહિતીને અશ્રદ્ધેય માની ન શકાય.
૩. “દશાર્ણભદ્ર રાજર્ષિની સઝાયની એક પ્રતની પુષ્પિકા આ પ્રમાણે છે : “પંડિત શ્રી નયવિજયગણિશિષ્ય ગજશવિજય લિખિતા સંવત ૧૬૬૯ વર્ષે સૂરતિ બંદિરે જ્ઞાનવિજય મુનિ પઠનાર્થે.” આની સામે સુપ્ર. ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથ સ્તોત્ર’ અને ‘પંચ પરમેષ્ઠી સ્તવની પુષ્પિકા મૂકે છે કે “સંવત ૧૬૭૧ વરખ વૈશાખ વદિ ૩ શુકે પંડિત વિનયવિજય ગ. શિષ્ય ગ. જસવિજય લખીત” અને તર્ક કરે છે કે “દશાર્ણભદ્ર સઝાયની પ્રતમાં વિનયવિજયનું નિયવિજય થઈ ગયું હોય અગર એ નયવિજય અને યશોવિજય બન્ને જુદા હોય. “દશાર્ણભદ્ર સઝાયરની હસ્તપ્રત લા. દ. ભારતીય સંસ્કૃતિ વિદ્યામંદિરમાં જોવા મળતાં કેટલીક સ્પષ્ટતા થઈ જાય છે. એક
| SR No. | 005729 |
| Book Title | Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |