Page Text
________________
ઉપાધ્યાય યશોવિજયનું જીવનવૃત્ત સંશોધનાત્મક અભ્યાસU૩
પોતાના ભાઈ પદ્ધવિજયનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. પોતાને એ પદ્મવિજયપ્રાજ્ઞાનુજન્મા' (કમ્મપડિબૃહદ્ઘત્તિ) તથા પદ્મવિજયાનુજ' (“અનેકાન્તવ્યવસ્થા) તરીકે ઓળખાવે છે. એનું અર્થઘટન ‘પદ્મવિજયના અનુજ' અને પદ્મવિજય જેના અનુજ છે એવા' એમ બન્ને રીતે થઈ શકે. પરંતુ પહેલું સીધું સરળ અર્થઘટન સ્વીકારવા યોગ્ય લાગે છે. એ રીતે પદ્મવિજય એમના મોટા ભાઈ ઠરે. યશોવિજયજીને બીજા કોઈ ભાઈબહેન હતાં કે કેમ તેની માહિતી ક્યાંય નોંધાયેલી નથી. દીક્ષા
સસ. યશોવિજયજીનો દિક્ષાપ્રસંગ આ પ્રમાણે વર્ણવે છે : સંવત ૧૬૮૮માં કુણગેર (કમારગિરિ, પાટણ પાસે)માં ચોમાસું રહીને નયવિજયજી કનોડે આવ્યા. ત્યાં માતા પોતાના પુત્ર સાથે એમનાં ચરણ વાંદવા ગયાં. ગુરુના ઉપદેશથી યશોવિજયને વૈરાગ્ય ઊપજ્યો અને અણહિલપુર પાટણ જઈ ગુરુ પાસે દીક્ષા લીધી. એમને તે વખતે યશોવિજય એવું નામ આપવામાં આવ્યું. એ પ્રસંગે એમના ભાઈ પદ્ધસિંહને પણ વૈરાગ્યની પ્રેરણા થઈ અને તેમણે પણ દીક્ષા લીધી. બન્નેની વડી દિક્ષા વિજયદેવસૂરિને હાથે ૧૬૮૮માં જ થઈ.
દીક્ષા પ્રસંગના આ વર્ણનમાં ક્યાંય પિતાનો ઉલ્લેખ નથી. એટલે એ હયાત નહીં હોય એમ સમજાય છે.
સુજસપ્ર.માં બન્ને પુત્રો તથા માતાએ દીક્ષા લીધાનું જણાવ્યું છે, પરંતુ તે સુજસ.ના શબ્દોના ખોટા અન્વયનું પરિણામ જણાય છે. સુજસ.ના શબ્દો આ પ્રમાણે છે :
માતા પુત્ર સું સાધુનાજી, વાંદિ ચરણ સવિલાસ, સુગુરુ-ધર્મઉપદેશથીજી, પામી વયરોગપ્રકાસ. ૧૦ " અણહિલપુર પાટણ જઈજી, ભૈ ગુરુ પાસે ચારિત્ર,
યશોવિજય એહવી કરીજી થાપના નામની તત્ર. ૧૧
એ સ્પષ્ટ છે કે ઉપરની બીજી-ત્રીજી પંક્તિ માતા સાથે જોડવાથી માતાએ પણ દિક્ષા લીધી તેવું અર્થઘટન થયું છે. પરંતુ ચોથી પંક્તિ બતાવે છે કે માતાનો સંદર્ભ પહેલી પંક્તિ સુધી જ સમજવાનો છે અને પછી યશોવિજયજીની વાત શરૂ થઈ જાય છે. માતાએ પણ દીક્ષા લીધી એવું સુજસને અભિપ્રેત હોત તો એનો સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ થયો હોત, એમનું દિક્ષાનામ પણ આપવામાં આવ્યું હોત. પછીથી વડી દીક્ષા પણ બે ભાઈઓની દર્શાવવામાં આવી છે. માતાની નહીં. અન્યત્ર ક્યાંય પણ માતા દીક્ષિત થયાં હોય એવી માહિતી નોંધાયેલી નથી.
સુજસ.ના દીક્ષા પ્રસંગના વર્ણનમાં એકબે સંદિગ્ધ સ્થાનો છે. નિયવિજયજી ૧૬૮૮નું ચાતુર્માસ કુણગેરમાં કરીને કનોડા આવ્યા. ત્યારે તો ૧૬૮૯નું વર્ષ બેસી ગયું હોય. પણ યશોવિજયજીની વડી દીક્ષા ૧૬૮૮માં જ થયેલી હોવાનું સ્પષ્ટ રીતે કહેવામાં આવ્યું છે. આ કેમ બની શકે ? આનો એક જ ખુલાસો શક્ય છે. અને તે એ
| SR No. | 005729 |
| Book Title | Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |