Page Text
________________
૨પ ઉપાધ્યાય યશોવિજય સ્વાધ્યાય ગ્રંથ
પણ એવું અનુમાન કરવામાં બાધ નથી.
કનોડા ઉત્તર ગુજરાતમાં ચાણસ્મા તાલુકામાં મહેસાણા અને મોઢેરા વચ્ચે આવેલું નાનું ગામ છે. પાટણથી મહેસાણા જતી રેલ્વે લાઈનમાં વચ્ચે ધીણોજ સ્ટેશન આવે છે ત્યાંથી એ દક્ષિણ પશ્ચિમ દિશામાં ચાર કિલોમીટર થાય. રૂપેણ નદીના કિનારે એ વસેલું છે. ટંકારવી ગામના સુમતિનાથના મંદિરને જમીનનું દાન કરતા કદિવના લેખમાં એ દાનભૂમિ કાણોદાની પૂર્વસીમામાં આવેલી જણાવેલી છે. આ કાણોદા તે જ કનોડા. ‘શ્રીપ્રકાશસ્થળમાં એનું નામ કનકાવતી દશર્વિલું છે. આમ, કનોડા એ પ્રાચીન ગામ છે. પહેલાં એ મોટું ગામ પણ હશે. જાની બ્રાહ્મણોના ગામ તરીકે જાણીતા આ ગામમાં અત્યારે જૈનોની વસતી નથી, પરંતુ એક કાળે હશે એમ ઐતિહાસિક સંદર્ભો પરથી સમજાય છે. ઉપાસકદશાંગસૂત્રની એક પ્રત (પાટણ હેમચંદ્રાચાર્ય જૈન જ્ઞાનમંદિર, ક્રમાંક ૧૩૩)માં આ પ્રમાણે પુષ્પિકા મળે છેઃ “શ્રી અંચલગચ્છે "શ્રી શ્રી ભાવસાગરસૂરિ સક્ષ વા. જિનવર્ધનગણિ શ્રી ઉપાસકદશાંગસૂત્ર શ્રી કશુડા ગ્રામ સંવત્ ૧૬૦૦ વર્ષે ભાદ્રવા સુદિ ૬ રવી લક્ષત.” આ પરથી સં.૧૬૦૮માં કનોડા જૈન સાધુ ચાતુમસ કરી શકે એવડું જૈન વસ્તીવાળું ગામ હશે એ નિશ્ચિત થાય છે.
સુજસ.એ યશોવિજયજીનું જન્મવર્ષ આપ્યું નથી. પણ દીક્ષા વર્ષ સં.૧૭૮૮ આપ્યું છે. યશોવિજયજી બાલવયે દીક્ષિત થયા હોય એવો સંભવ જણાય છે. એ વખતે એમની ઉંમર બારેક વર્ષ માનીએ તો જન્મવર્ષ ૧૬૭૫ આસપાસ ગણાય. જોકે બીજાં કેટલાંક સાધનોને આધારે યશોવિજયજીના દક્ષાકાળ અને જન્મકાળને વહેલા લઈ જવાનો પ્રયત્ન થયો છે પણ એની યથાર્થતાની ચર્ચા આપણે હવે પછી દિીક્ષા પ્રસંગના સંદર્ભે કરીશું.
યશોવિજયજી બાળપણથી જ અત્યંત બુદ્ધિશાળી હતા એમ સુજસ કહે છે : “જેણે બાળપણમાં જ સહેજમાં દેવગુરુ બૃહસ્પતિને જીતી લીધા હતા.” યશોવિજયજી વિશે એક એવી કથા પ્રચલિત છે કે એમનાં માતાને ભક્તામરસ્તોત્રનું શ્રવણ કર્યા પછી અન્નજળ લેવાનો નિયમ હતો. એક વખત ચોમાસામાં વરસાદને કારણે એ ઉપાશ્રયે જઈ સાધ્વીજી મહારાજ પાસે ભક્તામરસ્તોત્ર સાંભળી નહીં શક્યાં. એમને ઉપવાસ થવા લાગ્યા. બાલ જસવંતને આ ખ્યાલમાં આવતાં એણે માતાના આશ્ચર્ય વચ્ચે ભક્તામર સ્તોત્રનો સંપૂર્ણ પાઠ કર્યો અને માતાના ઉપવાસ છૂટ્યા. દેખીતી રીતે જ આ એક દંતકથા છે ને યશોવિજયજી બાળપણથી જ મેધાવી હતા તે દર્શાવવા ઊભી થયેલી છે.
એ ખાસ નોંધપાત્ર છે કે યશોવિજયજીના માતપિતા, વતન વગેરેની આ માહિતી આપણને માત્ર સુજસ.માંથી જ પ્રાપ્ત થાય છે.
યશોવિજયજીના એક ભાઈ પદ્વસિંહ કરીને એમની સાથે જ દીક્ષિત થયા હતા એમ સુજસ. નોંધે છે. યશોવિજયજીએ પણ પોતાની કૃતિઓની પ્રશસ્તિઓમાં
| SR No. | 005729 |
| Book Title | Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 366 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 7 MB |