________________
૫૮
નથી. તે તે સમયના સંયોગો પ્રમાણે કોઈપણ ઉચિત ક્ષેત્રમાં તે ઉપજનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. આ માટે ચાલુ જમાનામાં વર્તમાન સંયોગે જતાં-જૈનસમાજની કફોડી સ્થિતિ પર દ્રષ્ટિપાત કરતાં પૂજા, આરતી વગેરે પ્રસંગોએ બોલાતી બોલીનું દ્રવ્ય સાધારણ ખાતામાં લઈ જવું ઉચિત છે, એમાં કોઈ પ્રકારનો શાસ્ત્રીય દેષ જણાતો નથી.”
આવા વિચારોની સાથે શ્રીવિજયધર્મસૂરીશ્વરજી મહારાજ જ્યારે બહાર આવ્યા, ત્યારે તેમની વિરૂદ્ધમાં શ્રીમાન્ આણંદસાગરજીએ “આચાર્યો, પંન્યાસો, ગણુઓ અને મુનિઓએ જણાવેલો દેવદ્રવ્યસંબન્ધી નિર્ણય.” એ મથાળાનું હેંડબીલ બહાર પાડ્યું. આ લેખથી તેઓશ્રીએ જણાવ્યું કે–પૂજા, આરતીની બોલીની ઉપજ દેવદ્રવ્યમાં જ જાય, સાધારણ ખાતામાં લઈ જઈ શકાય જ નહિ.”
હવે અહીં એ વિચારવાનું છે કે–એ “નિર્ણય” વાળા લેખથી જે તેમનો અભિપ્રાય એવો હોય કે-“અમારો આમ નિશ્ચય છે” તો તો કંઈ તકરારનું સ્થાન જ નથી; કેમકે “સુરે મુંકે મતિર્મિ ” દરેકના વિચારો કે નિશ્ચયો કંઈ સરખા હોતા નથી, પરંતુ જે જજમેન્ટના રૂપમાં તે નિર્ણય તેઓશ્રીએ જાહેર ર્યો હોય, તો ખરેખર તેમની તે સમજણ ઉપેક્ષા કરવા લાયક છે. કારણ કે કોણે તેમણે જજજ બનાવ્યા છે કે જજમેન્ટ આપવાનો તેમને અધિકાર હોઈ શકે ? હજુ તે વાદ–પ્રતિવાદ થયો નહોતો, બંનેના વિચારો ચર્ચાની કોટી ઉપર ચયાએ નહોતા, તેટલામાં જ પોતાના લાગતા વળગતા સાધુઓ સાથે જજમેન્ટ આપવા બહાર આવવું, એ કેટલું ઈન્સાફથી ખિલાફ કહેવાય !
બીજી વાત એ છે કે-તે “નિર્ણય” વાળા લેખમાં કંઈએ શાસ્ત્રપ્રમાણ કે યુક્તિ રજુ કરી હતી; માત્ર ગ્રન્થોનાં નામો લખીને ભવભ્રમણનો ભય બતાવી પતાવી દીધું હતું. આ શું વિદ્વાની રીતિ કહેવાય શું એમ ખાલી ગ્રન્થોનાં નામો લખી દેવાથી વિચાર–નિર્ણય બાંધી શકાય ખરો કે? તેઓએ એ પ્રમાણ-યુક્તિપુરસ્પર બતાવવું જોઈતું હતું કે-“પૂજા, આરતી વગેરેની બોલીની ઉપજ દેવદ્રવ્ય સિવાય બીજા ક્ષેત્રમાં જઈ શકે જ નહિ, પરંતુ એ તો તેમનાથી બની
