________________
N
:
છે. માત્ર સાધારણદ્રવ્ય અને દેવદ્રવ્યમાં એટલોજ ફક છે, વદ્રવ્ય માત્ર દેવ સંબંધી– –મંદિરના કાર્યમાં આવી શકે છે જ્યારે ધારણદ્રવ્ય સાતે ક્ષેત્રોમાં વાપરી શકાય છે. તે સાતે ક્ષેત્રોમાં પણ જે સીદાતાં હોય, તેમાં પ્રધાનતયા વ્યય કરવાનો છે, નહિ કે જમવા જમાડવામાં.
આવી રીતે જે ખાતું સાતે ક્ષેત્રોનું પોષણ કરી શકતું હોય, તે ખાતામાં દ્રવ્યનો વધારો કરવો, એ વધારે ઉપયોગી કહી શકાય. અને એવી રીતે તે ખાતાને પોષવા માટે લોકોને સૂચના આપનાર અથવા અમૂક વર્ષોથી ચાલી આવતી રૂઢીમાં ફેરફાર કરવાની ભલામણ કરનારને ભવભ્રમણનો ભય બતાવ, એ શાસ્ત્રોના રહસ્યને નહિ સમજવાનું જ પરિણામ છે. સાંભળવા પ્રમાણે આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીમાં દેવદ્રવ્યનો વધારો છે, અને તેથી સાધારણ ખાતાને પોષવા તરફ તેના કાર્યવાહકોનું ધ્યાન ખેંચાતાં તેમની સૂચનાથી સિદ્ધાચલજીની પેઢીના કાર્યવાહકો યાત્રાળુઓને દેવદ્રવ્યમાં નહિ ભરતાં સાધારણ ખાતામાંજ રકમ ભરવાની ભલામણ કરે છે, ત્યારે શું, તે પ્રમાણે લોકોને ચેતવવાથી તેઓ ભવભ્રમણ કરનાર થશે ? અસ્તુ.
- સારાંશ-આખા લેખનો સારાંશ એજ છે કે-રિવાજે હમેશાં સમયાનુકૂળ ફરતા આવ્યા છે, અને ફરી શકે છે. આરતી-પૂજા વિગેરેની બોલીનો રિવાજ, સંઘની કલ્પના વાળે છે અને તે રિવાજ ખાસ કારણસર પડેલો છે. વસ્તુતઃ તે રિવાજ સુવિહિત આચરિત નથી. એમ હીરવિજયસૂરિ મહારાજ સ્પષ્ટપણે કહે છે. વળી દેવદ્રવ્ય કરતાં સાધારણમાં વધારો કરવાથી સાતે ક્ષેત્રોની પુષ્ટિ થઈ શકે છે. શ્રાવિધિ, ધર્મસંગ્રહ, સંવધતતતિ વિગેરે ગ્રંથોમાં દેવદ્રવ્ય અને સાધારણદ્રવ્ય-એ બન્નેની વૃદ્ધિ કરવા તરફ સરખી રીતે ધ્યાન આપવાનું જણાવ્યું છે. તેમજ કોઈ અપેક્ષાએ સાધારણદ્રવ્યને વધારે મહત્ત્વ આપેલું છે. માટે જે બોલીની ઉપજ દેવદ્રવ્યમાં લઈ જવાતી હોય, તે બોલીની ઉપજ હવે પછી સાધારણ ખાતામાં લઈ જવાનો સંઘ ઠરાવ કરે તો તે ખુશીની સાથે કરી શકે છે, અને તેમ કરવામાં લગાર માત્ર પણ શાસ્ત્રીય દોષ જણાતો નથી. માટે દરેક શહેરો અને
