________________
૭૨
ભવ ભાવના પ્રકરણ ભાગ- ૨
માળા જેઓની, ભંગાયેલી ખોપરીવાળા, એક કપાયેલ અંગવાળા, દિન, સર્વથી અધિક હીન, નપુંસક, શરણ રહિત, ક્ષીણ, નારકો નરકાવાસમાં રહે છે અથવા વધારે શું કહેવું? ૧૩૫ (૧૦૦)
सुगमे ।। पूर्वकोट्यायुः सहस्रवदनोऽपि च नरकवेदनाः सामस्त्येन वक्तुं न शक्नोत्यतः संक्षेपमाह - ટીકાર્થ: ગાથાર્થ સુગમ છે. પૂર્વકોડના આયુષ્યવાળો એવો હ રમુખવાળો હોય તો પણ સંપૂર્ણ નરકની વેદનાને કહી શકતો નથી. આથી સંક્ષેપથી કહે છે.
अच्छिनिमीलणमेत्तं नत्थि सुहं दुक्खमेव अणुबद्धं । नरए नेरइयाणं अहोनिसिं पञ्चमाणाणं ।।१६७।। अक्षिनिमीलनमानं नास्ति सुखं दुःखमेवानुबद्धं
नरके नैरयिकाणामहर्निशं पच्यमानानाम् ।।१६७।। ગાથાર્થ : નરકમાં હંમેશા પકાવાતા નારકોને આંખના પલકારા માત્ર જેટલા કાળનું સુખ નથી ध्यारे हु:५ सतत वागेलुं छे. प्रतीतार्था । एवं च नरकवेदनाऽभिभूताः सम्यग्दृष्टयो नारका यश्चिन्तयन्ति तदाह - અને એ પ્રમાણે નરકની વેદનાથી પીડા પામેલા સમ્યગ્દષ્ટિ નારકો જે ચિંતવે છે તેને કહે છે
तत्थ य सम्मदिट्टी पायं चिंतंति वेयणाऽभिहया । मोत्तुं कम्माइं तुमं रूससु जीव ! जं भणियं ।।१६८।। तत्र च सम्यग्दृष्टयः प्रायः चिंतयन्ति वेदनाऽभिहताः ,
मुक्त्वा कर्माणि त्वं मा रुष जीव ! यद् भणितं ।।१६८।। ગાથાર્થ : વેદનાથી અકળાયેલા તે નારકોમાંથી જે સમ્યગ્દષ્ટિ છે તે પ્રાયઃ એમ વિચારે છે કે હે
જીવ ! તારા પોતાના કર્મોને છોડીને બીજા કોઈપર રોષ ન કરકેમકે તીર્થંકરો વડે
माम उवायेगुंछ - (१७८) स्वयमेवोपात्ताशुभकर्मणामेव सर्वमप्येतत् फलं, अतस्तानि मुक्त्वाऽन्यस्य कस्यापि मा रुषस्त्वं, यद्-यस्मात् परममुनिभिर्भणितं, शेषं सुगमं ।। किं मुनिभिर्भणितम् ? इत्याह -
સ્વયં જ ઉપાર્જન કરેલા અશુભકર્મોનું જ આ સર્વ ફળ છે. આથી તે કર્મોને છોડીને કોઈ બીજાપર ગુસ્સે न था. ४थी ५२मभुनि (N४२1) 43 ४३वायुं छे. पाडीनुं सुगम छे. તીર્થંકરો વડે શું કહેવાયેલું છે ? તેને કહે છે.
सव्वो पुवकयाणं कम्माणं पावए फलविवागं । अवराहेसु गुणेसु य निमित्तमेत्तं परो होइ ।।१६९।। धारिजइ एंतो जलनिही वि कल्लोलभिन्नकुलसेलो । न हु अन्नजम्मनिम्मियसुहासुहो देव्वपरिणामो ।।१७०।।