Bhavbhavna Prakaran Part 02

SR No.: 005722
Original Sutra Author: N/A
Author: Sumtishekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
Total Pages: 348
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 8 MB

Page 75

७०
ભવ ભાવના પ્રકરણ ભાગ - ૨
છે. અહીં સ્ટીવ શબ્દ પછી શબ્દનો અર્થ એ છે કે સાચો વૈરી કોઈપણ રીતે તે સ્થાનમાં ઉત્પન્ન થયો હોય તો તેની સાથે અવશ્ય લડે છે.
अथ क्षेत्रानुभावजनितवेदनामाह - હવે ક્ષેત્રના પ્રભાવથી ઉત્પન્ન થયેલી વેદનાને કહે છે
सीउसिणाई वियणा भणिया अत्रा वि दसविहा समए । खेत्ताणुभावजणिया इय तिविहा वेयणा नरए ।।१६४।। शीतोष्णादिकवेदना भणिता अन्या अपि दशविधाः समये
क्षेत्रानुभावजनिता इति त्रिविधा वेदना नरके ।।१६४।। ગાથાર્થ : ક્ષેત્રના પ્રભાવથી ઉત્પન્ન થયેલી શીત-ઉષ્ણ વગેરે બીજી પણ દશ પ્રકારની વેદના शास्त्रमा उवायेदी छे. माम न२भत्र प्रा२नी वेहना होय छे. (१७४)
. अन्याऽपि क्षेत्रानुभावजनिता शीतोष्णादिका वेदना दशविधा भणिता समये-आगमे व्याख्याप्रज्ञप्त्यादिलक्षणे, तथा च तत्सूत्रम् (ग्रन्थाग्रं-८०००) "नेरइया णं भंते ! कतिविहं वेयणं पञ्चणुभवमाणा विहरंति ?, गोयमा ! दसविहं, तं. सीयं उसिणं ख़हं पिवासं कंडु परज्झं जरं दाहं भयं सोगं" तत्र शीतमौष्ण्यं च प्रागेव व्याख्यातं । क्षुत्पुनस्तेषां सदाऽवस्थिता सा भवति या समग्रजगद्धान्यभोजनेऽपि न निवर्त्तते, न च तेषां कावलिक आहारो भवति, केवलं ते तथाबुभुक्षिता आकाशात् आहारद्रव्याणि गृह्णन्ति, तानि च पापोदयेनाशुचेरनन्तगुणाशुभानि महाविशूचिकाजनकानि च ग्रहणमागच्छन्ति, ततस्तैरत्रत्यमूढविशूचिकातोऽनन्तगुणदुःखा विसूचिका भवति, ततस्तदुःखमन्तर्मुहूर्तमनुभूय तदन्ते पुनस्तादृशाहारद्रव्यग्रहणं, पुनस्तथाविधमेव दुःखं, पुनरन्तमुहूर्तात् तद्ग्रहणमित्येवमाहारोऽपि वराकाणां संततमनन्तदुःखहेतुः । पिपासा तु सा काचिद् भवति याऽसत्कल्पनया निःशेषजलधिजलपानेऽपि न व्यावर्त्तते । कण्डूस्तु वपुषि तेषां सा निरन्तरमुपजायते या तीक्ष्णक्षुरिकोत्कर्त्तितानामपि न विश्राम्यति 'परझं' ति पारवश्यं । ज्वरस्त्वत्रत्यमाहेन्द्रज्वरादनन्तगुणस्तत्रामरणान्तं कदाऽपि न विरमति । दाहोऽप्यनन्तगुण एवमेव । भयशोकौ तु सदाऽपि यथोक्तवेदनाकदीमानानां किं कथ्यते ? । तदेवं त्रिविधामपि वेदनां प्रतिपाद्योपसंहरति - 'इय तिविहे'त्यादि, इति-पूर्वोक्तप्रकारेण परमाधार्मिकजनिता परस्परोदीरिता क्षेत्रानुभावजनिता चेति त्रिविधा वेदना नरके आद्यपृथ्वीत्रयलक्षणे, परतस्तु परमाधार्मिकाणामभावात् तजनितां मुक्त्वा शेषा द्विविधैव भवति, परं सा द्विधाऽपि स्वभावेनैवार्वाग्वर्तिन्या अनन्तगुणेति ।।.एताभिश्च वेदनाभिः कदर्थितास्ते नारकाः कथंभूतास्तत्र निवसन्तीत्याह -
ટીકાર્થ : ક્ષેત્રના અનુભાવથી ઉત્પન્ન થયેલી બીજી પણ શીત, ઉષ્ણ વગેરે વેદના વ્યાખ્યા પ્રજ્ઞપ્તિ વગેરે શાસ્ત્રોમાં દશ પ્રકારની કહેવાઈ છે. તે સૂત્ર આ પ્રમાણે છે.
ગૌતમ સ્વામી : હે ભગવન્! પ્રતિ સમયે નારકો કેટલી વેદના અનુભવે છે ? હે ગૌતમ ! નારકો પ્રતિ समये ६ ॥२नी वेहन अनुभव छ त मा प्रभाए(१) शीत (२) । (४) क्षुधा (४) पिपासा (५) ५५°४ (७) पराधीनता (७) २ (८) Eus () भय (१०) शो. तमाशीत भने । बेनु व्याज्यान પૂર્વે થઈ ગયું છે. [જુઓ પાનું ૪૨].
સુધાઃ તેઓને સુધા હંમેશા હોય છે અને તે એવી તીવ્ર હોય છે કે સમસ્ત જગતના ધાન્યનું ભોજન કરવામાં આવે તો પણ ભુખ શાંત થતી નથી. તેઓને કવલાહાર હોતો નથી. ફક્ત તેવા ભુખ્યા થયેલા