________________
ભવ ભાવના પ્રકરણ ભાગ - ૨
૧૭
ગાથાર્થ : જો મૃત્યુના મુખમાં ગયેલા આ શલાકાપુરુષોને પણ કંઈ પણ શરણ થતું નથી તો પછી કીટકમાત્ર સામાન્ય પુરુષોને વિશે શું ગણના કરવી ? (૪૮) सुगमा ।। अपरं च निरुपक्रमे मृत्यो समुपस्थिते सर्वमिदमनर्थकमिति दर्शयति -
અવતરણીકા અને બીજું નિરુપક્રમ મૃત્યુ સમુપસ્થિત થયે છતે આ સર્વ ઉપાયો અર્થહીન છે એ પ્રમાણે पतापता 3 छ -
जइ पियसि ओसहाई बंधसि बाहासु पत्थरसयाइं । कारेसि अग्गिहोमं विजं मंतं च संतिं च ।।४९।। अन्नाइं वि कुंटलविंटलाइं भूओवधायजणगाई । कुणसि असरणो तह वि हु डंकिज्जसि जमभुयंगेण ।।५०।। यदि पिबसि औषधानि बध्नासि बाह्वोः प्रस्तरशतानि । कारयसि अग्निहोमं विद्या मंत्रञ्च शांतिञ्च ॥४९।। अन्यान्यपि कोंटलविंटलानि भूतोपघातजनकानि ।
करोषि अशरण: तथाऽपि निश्चयेन दश्यसे यमभुजंगेन ।।५०।। थार्थ : हो तुं मौषधाने पीछे, ५॥मां सें53) भाजीयाने बांधे छ, अग्निहोम, विद्या, मंत्र અને શાંતિકર્મને કરાવે છે અને જીવોના ઘાતને કરનારા બીજા પણ કામણ ટ્રમણો કરે છે તો પણ અશરણ એવો તું યમરાજરૂપી સર્પથી સાય છે. (૪૯-૫૦) सुगमे ।। येऽपि कुटुम्बधनधान्यादयस्तेऽपि निश्चितं मुमूर्षोर्न कस्यचिच्छरणमिति दर्शयति -
અવતરણીકા : કુટુંબ ધન-ધાન્યાદિ જે પણ છે તે પણ નિશ્ચિતથી મરવાની ઇચ્છાવાળાને કંઈપણ શરણ थतु नथा तने तात 3 छ ?
सिंचइ उरत्थलं तुह अंसुपवाहेण किं पि रुयमाणं । उवरिट्ठियं कुडुम्बं तं पि सकज्जेक्कतल्लिच्छं ।।५१।। धणधनरयणसयणाइया य सरणं न मरणयालम्मि । जायंति जए कस्स वि अन्नत्थ वि जेणिमं भणियं ।।५२।। सिञ्चति उरःस्थलं तव अश्रुप्रवाहेण किमपि रुदत् । उपरिस्थितं कुटुम्बं तदपि स्वकार्यकतत्परम् ।।५१।। । धनधान्यरत्नस्वजनादिकाश्च शरणं न मरणकाले,
जायन्ते जगति कस्यापि अन्यत्रापि येनेदं भणितम् ।।५२।। ગાથાર્થ સ્વકાર્યમાં એક તત્પર, ઉપર ખડેપગે ઊભું રહેતું, રડતું પણ કુટુંબ અશ્રુપ્રવાહથી તારા