________________
ભવ ભાવના પ્રકરણ ભાગ- ૨
૧૭૯
स्पष्टा ।। यथा च वृद्धत्वं दुःखकोटिकुलगृहं तथा प्रागेव दर्शितमित्याह - ગાથાર્થ સુગમ છે અને જેમ વૃદ્ધાવસ્થા દોડો દુ:ખોનું ઘર છે તેમ પૂર્વે કહી દીધેલું છે.
एयस्स पुण सरूवं पुट्विं पि हु वत्रियं समासेणं । वोच्छामि पुणो किंचि वि ठाणस्स असुनयाहेउं ।।३१०।। एतस्य पुनः स्वरूपं पूर्वमपि खलु वर्णितं समासेन वक्ष्ये पुनः ।
किंचिदपि स्थानस्याशून्यताहेतोः ।।३१०।। ગાથાર્થ આ વૃદ્ધાવસ્થાનું સ્વરૂપ પૂર્વે ટૂંકમાં બતાવ્યું છે અહીં સ્થાનનું શૂન્યપણું ન રહી જાય માટે ફરી પણ હું તેનું કંઈક વર્ણન કરું છું. (૩૧૦).
सुगमा । नवरं एतस्य वृद्धत्वस्य पूर्वमशरणत्वभावनायां 'अह अन्नदिणे पलियच्छलेणे'त्यादौ ।। यथाप्रतिज्ञातमेवाह - ટીકાર્થ: આ વૃદ્ધત્વનું વર્ણન પૂર્વે અશરણ ભાવનામાં મદ મહિને એ ગાથાઓમાં આવી ગયું છે. હવે પ્રતિજ્ઞા મુજબ વર્ણન કરતા કહે છે.
थरहरइ, जंघजुयलं झिज्जइ दिट्ठी पणस्सइ सुई वि । भजइ अंगं वारण होइ सिंभोऽवि अइपउरो ।।३११।। लोयम्मि अणाएजो हसणिजो होइ सोयणिजो य । चिट्ठइ घरम्मि कोणे पडिउं मंचंमि कासंतो ।।३१२।। वुड्डत्तंमि य भजा पुत्ता धूया वधूयणो वा वि । जिणदत्तसावगस्स व पराभवं कुणइ अइदुसहं ।।३१३।। कम्पते जङ्घायुगलं क्षीयते दृष्टिः प्रणश्यति श्रुतिरपि भज्यते अंगं वातेन श्लेष्माऽपि अतिप्रचुरम् ।।३११।। लोके अनादेयो हसनीयो भवति शोचनीयश्च तिष्ठति गृहस्य कोणे पतित्वा मञ्चे काशन् ।।३१२।। वृद्धत्वे च पुत्रा: भार्याः दुहितरो वधूजनोवापि
जिनदत्तश्रावकस्येव पराभवं करोति अतिदुःसहम् ।।३१३।। ગાથાર્થઃ વૃદ્ધાવસ્થામાં જંઘા-યુગલ કંપે છે, દૃષ્ટિ ક્ષીણ થાય છે, શ્રુતિ (સાંભળવાની શક્તિ) નાશ પામે છે, વાથી શરીર માંગે છે અને શ્લેષમ પણ ઘણો થાય છે. (૩૧૧)
લોકમાં અનાદેય, હસનીય અને શોકનીય થાય છે, ઘરના એક ખૂણામાં મંચ ઉપર બેસીને ખાંસી माती मेसी २३ छ. (3१२.)