Bhavbhavna Prakaran Part 01

SR No.: 005721
Original Sutra Author: N/A
Author: Sumtishekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
Total Pages: 282
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 7 MB

Page 21

-‘नमिर' इत्यादि, भक्तिभरेण नमन्तो ये सुरेषु मध्ये वराः - प्रधानाः शक्रादयस्तन्मस्तकेषु ये मणिप्रधाना मुकुटा मणिमुकुटास्तत्सम्बन्धिनः स्फुरन्तो - भासमाना ये किरणा मयूखास्तैः कर्बुरितं -- विभूषितं मण्डितमिति यावत् । तदिदानीमुत्प्रेक्ष्यते--'बहुपुन्नंकुर' इत्यादि, 'अरहंत सिद्धपवयणे'त्यादिभिः पुष्टहेतुभिरुपार्जितं अनेकेषु च भवेषु तैस्तैः सदनुष्ठानविशेषैः उपचयमानीतं तीर्थकरशुभसुभगसुस्वराऽऽदेययशः कीर्त्यादिनामसातवेदनीयादिप्रशस्तकर्मप्रकृतिरूपं अतीव बहु यत्पुण्यं, तस्यातिबहुत्वादेव मध्यं पूरयित्वा शेषस्य तत्रावकाशमलभमानस्येव स्फुटित्वा बहिर्निर्गत्य येकुरास्तेषां निकरः संघातः, तेनेव अङ्कितं मण्डितमित्येवं इवशब्दस्य योजना द्रष्टव्या । ततश्च नमत्सुरवरमणिमुकुटस्फुरत्किरणकर्बुरितं सत् बहुपुण्याङ्करनिकराङ्कितमवि श्रीवीरपदकमलं नत्वा भवभावनां रचयामीति द्वितीयगाथायां सम्बन्धः, स चानन्तरमेव विहित इति । कथम्भूतां भवभावनामित्याह- 'विमलां' मलकलङ्करहितां निर्दोषामिति हृदयम् । कामिव ? - 'मुक्ताफलमालामिव' आमलकीफलोपमस्थूलामलकमुक्तावलीमिव । किं कृत्वेत्याह- 'संगृह्य' स्वीकृत्य मुक्ताफलनिर्विशेषानिवार्थानिति सामर्थ्यायातत्वात् स्वयमेव द्रष्टव्यम् । काभ्यः ?‘सिद्धान्तसिन्धुसङ्गतसुयुक्तिशुक्तिभ्यः' सिद्धान्त एव सिन्धुः - समुद्र - स्तत्संगतास्तत्सम्बद्धास्तदाश्रिता याः ‘सुयुक्तयः' शोभनाः प्रमाणाबाधित्वेन विशिष्टा जीवादितत्त्वप्रतिष्ठाप्तहेतूक्तिभूता युक्तयो यासु ताः सुयुक्तयः प्रज्ञप्तिप्रज्ञापनाजीवाभिगमादिकाः शास्त्रपद्धतयस्ता एव मुक्ताफलाधारभूतभाजनविशेषरूपाः शुक्तयः सिद्धान्तसिन्धुसङ्गतसुयुक्तिशुक्तयः ताभ्यः । इदमुक्तं भवति यथा कश्चित्समुद्रसङ्गतशुक्तिभ्यो मुक्ताफलानि संगृह्य विमलां भवभावनाख्यां शास्त्रपद्धतिं रचयामि ॥ एतेन चेदमाख्यातं भवति - नेह शास्त्रेऽक्षरमपि स्वमनीषिकया भणिष्यते, किन्त्वागमानुसारेणैव सर्वं वक्ष्यते इति I इह चाऽऽद्यगाथया 'परमार्थप्राप्तिनिबन्धनभूतप्रस्तुतशास्त्रनिर्विघ्नसमाप्त्यर्थं शिष्यप्रशिष्यपरम्परया शास्त्रप्रतिष्ठानिमित्तं च सकलमङ्गलात्मक श्रीमन्महावीरनमस्कारकरणेन मङ्गलमभिहितम्, उक्तञ्च - "बहुविग्घाई सेयाइं तेण कयमंगलोवयारेहिं । घेत्तव्वाइं सुमहाणिहिव्व जह वा महाविज्जा ॥१॥ द्वितीयगाथया तु प्रस्तुतशास्त्रस्य श्रवणादौ शिष्यप्रवृत्तिनिमित्तं भवस्वरूपपरिभावनारूपं तदभिधेयमुक्तं भवस्वरूपपरिभावनोत्पन्नसंवेगनिर्वेदादिभ्यो मुक्ति प्राप्यते इत्यनन्तरपरंपरप्रयोजनादिकं स्वयमेवावगन्तव्यमिति, एवं शास्त्रश्रवणादौ शिष्यप्रवृत्तिः साधिता भवति तदुक्तं -- ‘सिस्सपवत्तिनिमित्तं अभिधेयपओअणं च संबंधो । वत्तव्वाइं सत्थे तस्सुन्नत्तं मुणिज्जिहरा ||१|| इति गाथा द्वितयर्थः ॥ २॥
टीअर्थ: 'रएमि' हुं रथं छं से प्रभागे द्वियाय छे. कां ? ओने ? लवभावनाने वारंवार જેમાં પ્રાણીઓ જન્મે છે અને મરે છે તે ભવ અર્થાત્ ચતુર્ગતિ રૂપ સંસાર. સંવેગ અને નિર્વેદ ઉત્પાદન કરવાને માટે સંસારના સ્વરૂપની વિચારણા જેમાં વારંવાર કરાય છે તે ભવભાવના ग्रंथ छे. किं कृत्वा इति आह - शुं रीने ! नमस्कार ने, किं तद् इति ते नमस्कुरागीय एग છે? શ્રી મહાવીર જિનેશ્વર અર્થાત્ શ્રી મહાવીર જિનેશ્વરના ચરણરૂપી કમળને નમસ્કાર કરીને
कथंभूतं तद् इति आह - नमिर इत्यादि नभस्म्रागीयनुं शुं स्वइच् छे - लस्तिना भरथी नभता એવા દેવોમાં જે શ્રેષ્ઠ છે તે શક્રેન્દ્ર વગેરેના મસ્તકો પર રહેલા ઘણાં મણિવાળા મુકુટોમાંથી સ્કુરાયમાન થતાં કિરણોથી વિભૂષિત કરાયા છે ચરણરૂપી કમળ જેના એવા તે શ્રી વીરપ્રભુના थराग ३थी भजनुं स्व३५ छे. ते भाएगां उत्प्रेक्षा राय छे. बहु पुन्नंकुर' इत्यादि अने ભવોમાં અરિહંત, સિદ્ધ, પ્રવચનાદિ વીશ સ્થાનક પદોમાંથી કેટલાક કે સર્વપદોથી તે તે સદ્ અનુષ્ઠાન (સદ્ અનુષ્ઠાન એટલે પોતાનું શુભ ફળ આપ્યા વગર ન રહે તેવું અનુષ્ઠાન) વિશેષથી तीर्थर, शुभ, सुभग, सुस्वर, आहेय, यश, डीर्ति आहि नामभनी प्रकृति स्व३५ तेभन
4