________________
બહા૨ગામ જવાની તૈયારી કરતા પોતાના પતિને જોઈને કોઈ સ્ત્રી પતિનો છેડો પકડીને બોલે છે, ‘હે સ્વામિન્ ! આપ અમને છોડીને ચાલ્યા જશો તો આ ઉપદ્રવમાંથી મારું કોણ ૨ક્ષણ ક૨શે ?’ संग्रांमायोद्यतं कान्तं, काचिदित्याह कामिनी ।
नाथ ! त्वदविरहे नाहमलं स्थातुमपि क्षणम् ||८१ ।।
યુદ્ધ માટે તૈયાર થતા પોતાના પતિને જોઈને કોઈ સુંદરીએ કહ્યું,‘હે નાથ ! આપનો વિયોગ એક ક્ષણ માત્ર પણ સહી શકીશ નહીં.’
सस्नेहं काचिदित्याह मयि प्रीतिर्न तादृशी ।
क्षीरकण्ठेपि नोत्कण्ठा, कृतयुद्धोद्यमं प्रियम् ।।८२ ।।
યુદ્ધમાં પ્રયાણ કરવા ઉત્સુક બનેલા પતિને જોઈને પ્રેમપૂર્ણ વાણી વડે પોકારે છે, ‘હે દેવ ! આપને મારા પ્રત્યે, પુત્રો પ્રત્યે પણ જેટલો પ્રેમ નથી કે તેટલો પ્રેમ યુદ્ધ માટે છે ?'
चापमासज्य कण्ठेषु, कान्ताकङ्कणलक्ष्मसु ।
सन्निपत्य भयाद् वीरास्तस्थुरास्थानमण्डपे' ।। ८३ ।।
પ્રિયાનાં કંકણો દ્વારા ચિહ્નિત થયેલો કંઠ (ગળા)માં ધનુષ્યને ધારણ કરીને વીર સૈનિકો ભયથી એકીસાથે સભામંડપમાં આવીને ઊભા રહ્યા.
अस्ति तक्षशिलान्तर्वा, बहिर्नियतिवान् स वा ।
अनुशिष्येति तन्मार्गे, प्रजिध्युर्हरिकान् प्रजाः । ८४ ।।
તક્ષશિલા ગયેલો દૂત હજી તક્ષશિલામાં છે કે બહાર નીકળી ગયો, એ સમાચાર જાણવા માટે પ્રજાજનોએ ગુપ્તચરોને તક્ષશિલાના માર્ગે મોકલ્યા.
किं दुर्गस्तस्य किं शैलः, किं वप्रश्च महौजसः ?
जन्हुकन्या प्रवाहस्य, यथा न सलिला परम् ।।८५ ।।
ગંગાના પ્રવાહને જેમ કોઈ રોકી શકે નહીં, તેમ મહાપરાક્રમી બાહુબલિને દુર્ગ, પર્વત કે કિલ્લો કોઈ રોકી શકે તેમ નથી !
निन्यिरे वल्लवैर्गावो, ग्रामान्तः सति भास्करे ।
भयादङ्गीकृतावेगैः, समीरैरिव रेणवः ।।८६ ।।
જેમ ત્વરિત વાયુ ધૂળ (રેત)ને ઉડાડી મૂકે તેમ સૂર્યાસ્ત થતા પહેલાં ભયભીત બનેલા ગોવાળો પોતાની ગાયોને જલદીથી ગામમાં લઈ જતા.
जनास्तत्र भयोद्भ्रान्ता, रतिं प्रापुर्न कुत्रचित् । पाथोधाविव पीताब्धिपीततोये तिमिव्रजाः । ८७ ।।
૧. આસ્થાનમંડળં-સભાભવન (આસ્થાનįમિન્દ્રમ્ · અમિ૦ ૪ I૬૩) ૨. મેજિ-ગુપ્તચર (Èરિો મૂતપૂરુષ-અમિ૦ રૂ।રૂ૧૭) રૂ. ગન્તુળન્યા-ગંગા (ત્રિસ્રોતા નાન્હવી • અમિ૦ ૪ ૧૪૭) ૪. વાવઃ-ગોવાળો (Tોપોસંચ્યવન્તવાદ - અમિ૦ રૂ♭િ૧૩)
શ્રી ભરતબાહુબલિ મહાકાવ્યમ્ ૦ ૪૭