________________
સેનાના સેનાપતિ સુષેણને માર્ગમાં જ રોકી રાક્યો, જેમ ધસમસ કરતા નદીના વેગને વચમાં આવેલા પર્વતો રોકે તેમ. મહદ્ધિક અને બલવાન એવા નમિ-વિનમિએ ચક્રવર્તીની સેનાને આગળ વધવા દીધી નહીં. •
वैमानिकैः स्यन्दनसन्निविष्टैरधोमुखैरूर्ध्वमुखैश्च बाणैः । संपादितोल्कं बहुधा प्रवृत्तैः, खगामिभिर्भूमिचरैर्निघर्षात् ।।५२।। तौ द्वादशाब्दी भरतेन सार्ध, वितेनतुर्द्वन्द्वमनिन्द्यसत्त्वौ ।
सुरासुराणामपि चित्रदायि, विन्ध्याचलेनेव गजौ मदान्धौ ।।५३।। પ્રશંસનીય પરાક્રમી નમિ-વિનમિએ ભરતની સેના સાથે બાર વર્ષ સુધી યુદ્ધ કર્યું. એ યુદ્ધમાં વિમાનમાં બેઠેલા વિદ્યાધરો આકાશમાંથી નીચે ભૂમિ પર બાણોની વર્ષા કરતા અને ભૂમિ પર રહેલા રથમાં બેઠેલા રથિકો ઊંચે આકાશમાં બાણોની વર્ષા કરતા. આ પ્રમાણે સતત બાણોની વર્ષાના ટકરાવાથી ઉલ્કાપાત થતો હતો. એ યુદ્ધ દેવ અને અસુરોને પણ આશ્ચર્યકારી લાગતું, એ સમયે એમ લાગતું કે મદોન્મત્ત બે હાથીઓ જાણે વિધ્ય પર્વતની સાથે ટક્કર લઈ રહ્યા ન હોય !
अभङ्गुरं भारतवर्षनेतुर्दृष्ट्वा बलं तौ स्वसुतामदत्ताम् ।
स्त्रीरत्नलाभान् मुदितः स सार्वभौमोपि ताभ्यामददाच्च राज्यम् ।।५४।। ભરત ચક્રવર્તીના અખંડ પરાક્રમને જોઈને નમિ-વિનમિએ ભરતની સાથે સંધિ કરી પોતાની પુત્રીને ભારત સાથે પરણાવી. આ પ્રમાણે સ્ત્રીરત્નની પ્રાપ્તિથી ખુશ થયેલા ભરત ચક્રવર્તીએ પણ તે બન્નેને પોતપોતાનાં રાજ્ય સુપ્રત કર્યા (પાછાં આપ્યાં).
एवं शरच्चन्द्रमरीचिगौर, पूर्वापराम्भोधिगतान्तमेषः । . आदाय वैताढ्यगिरिं चचाल, विद्याभृतां श्लोकमिवातितुङ्गम् ।।५।।
એ પ્રકારે ભરત ચક્રવર્તી વૈતાદ્ય પર્વત પર વિજય પ્રાપ્ત કરીને આગળ વધ્યા તે જાણે પૂર્વ સમુદ્રથી પશ્ચિમ સમુદ્ર પર્વત ફેલાયેલા વિદ્યાધરોના શરદપૂર્ણિમાના ચન્દ્ર સમાન ઉજ્વલ અને ઉન્નત યશને લઈને આગળ વધ્યા ન હોય !
स कन्दरद्वारमवार्यवीर्यः, क्रमादथोद्घाट्य विवेश तत्र |
काकिण्यसंख्येयमहाप्रभावतिरोहितध्वान्तभरे पुरस्तात् ।।५६।। ત્યાર પછી અદ્વિતીય પરાક્રમી મહારાજા ભરતે અનુક્રમે વૈતાઢ્ય પર્વત પર આવેલી તમિસા ગુફાનું દ્વાર ઉઘાડીને તેમાં પ્રવેશ કર્યો. ગુફામાં રહેલો નિબિડ અંધકાર કાકિણી રત્નનાં અસંખ્ય કિરણોથી દૂર દૂર ભાગી ગયો.
स मल्लिकाक्रोडविलोललीलैर्मन्दाकिनीशीकरिभिः सिषेवे । करीन्द्रकुम्भस्खलनातिमन्दैर्मार्गे हतक्लान्तिभरैः समीरैः ।।५७।।
૧. નિરંત્તો-પન્નાથનીયવતી ! ૨. જિળી-ચક્રવર્તીનું રત્નવિશેષ
શ્રી ભરતબાહુબલિ મહાક્રવ્યમ્ ૦ ૨૭