________________
જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર અશોક વૃક્ષની રચના કરવી, પુષ્પની વૃષ્ટિ કરવી, તીર્થંકરના અવાજને વીણાદિ વગાડી એ વધારે, ચામર, વીંઝવા, પાદપીઠ સહિત સિંહાસન અને ભામંડલ માટે પ્રબંધ કરે, દુભિ વગાડવી, છત્ર ધારણ કરવાં, ધર્મચક, દવજ અને સુવર્ણકમળની રચના કરવી, ત્રણ ગઢ રચવા, ગંદકની વૃષ્ટિ કરવી, તીર્થંકરનાં કેશ, દાઢી, મૂછ અને નખેને અવસ્થિત રાખવાં, અનેક દેવેએ તહેનાતમાં રહેવું ઈત્યાદિ - વચનાતિશય–વચનાતિશ અનંત છે એટલે એ બધાનાં નામ ન મળે. આથી વાણુના ૩૫ ગુણને એના પાંત્રીસ પ્રકારે તરીકે ઓળખાવાય છે. એનાં નામ સયવાય (સુર ૩૫)માં દર્શાવાયાં નથી, જે કે એમાં નીચે મુજબ ઉલેખ છે –
વળતી શરવાઘાણેના ઘonત્તા”. આની વૃત્તિ ( પત્ર ૫ )માં અભયદેવસૂરિએ કહ્યું છે કે સત્ય વચનના અતિશયે આગમમાં જોવામાં આવ્યા નથી પરંતુ પ્રથાન્તરમાં વચન નીચે મુજબ હેવાનું જોવાય છે –
૧ સંસ્કારવાળું, ૨ ઉદાત્ત, ૩ ઉપચારથી યુક્ત (અગ્રામ્ય) ૪ ગંભીર શબ્દવાળું, પ પડઘે પડે તેવું, ૬ સરળ,૭ (માલકેશ વગેરે ગ્રામ) રાગથી યુક્ત, ૮ મોટા અર્થવાળું, હું પૂર્વાપરને સંબંધ હણાય નહિ એવું, ૧૦ શિષ્ટ, ૧૧ સન્ડેહથી રહિત, ૧૨ અન્યના ઉત્તરને હણનારું (અન્યના દૂષણને નહિ જણાવનારું), ૧૩ હૃદયંગમ, ૧૪ દેશ અને કાળને અનુસરતું, ૧૫ તત્વને (સ્વરૂપને) અનુરૂ૫, ૧૬ સારા સંબંધવાળા વચનના વિસ્તારવાળું (અસંબંધ અને અધિકારિતાના વિસ્તારથી મુક્ત), ૧૭ પરસ્પર સંબંધવાળું, ૧૮ અભિજાત, ૧૯ અતિશય સ્નિગ્ધ
