________________
ચેત્રીસ અતિશય સંબંધી સાહિત્ય ૪૧ હિંદી–જનતાદર્શ (પૃ. ૭-૮)માં ૩૪ અતિશનાં નામ . અપાયાં છે અને અંતમાં કહ્યું છે કે મતાંતર અને વાચનાંતરમાં કઈ કઈ અતિશયને ભિન્ન પ્રકારે પણ ઉલ્લેખ છે.
ગુજરાતી—ન્યાયાચાયે સુપાર્શ્વનાથજિન સ્તવનમાં ત્રીસ અતિશના સહજ, કર્મલયજ અને દેવકૃત એમ ત્રણ વર્ગ અને એને અંગેની સંખ્યાને નિર્દેશ કર્યો છે જ્યારે પંચપરમેષ્ઠિગીતા (પૃ ૧૨-૧૨૪)માં ચોત્રીસ અતિશનાં નામ દર્શાવ્યાં છે - પદ્યવિજયે ઋષભદેવના સ્તવનમાં ચોત્રીસ અતિશને બધેભારે ઉલ્લેખ કરી એનું વર્ગીકરણ સૂચવીને ચાર સહજ અતિશયેનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન કર્યું છે. એમણે શક્તિનાથના સ્તવનમાં દેવકૃત ૧૯ અતિશનાં નામ આપ્યાં છે.'
તીર્થકરની વિભૂતિ” નામની મારી કવિતામાં મેં અભયદેવસૂરિ વગેરેની અતિશયને લગતી વિચારણાને સ્થાન આપ્યું છે. સાથે સાથે દિગંબર માન્યતાને નિર્દેશ કર્યો છે.
શોભન મુનિકૃત સ્તુતિચતુવિંશતિકાના મારા સ્પષ્ટીકરણ (પૃ. ૨૯૨-ર૯૫)માં ત્રણ ગઢનું વર્ણન છે અને પૃ. ૨૯૬માં ધર્મદેવાદિ વિષે નિર્દેશ છે. ' અંગ્રેજી–ત્રિષષ્ટિશલાકા પુરુષચરિત્રના મિસ ડે. હેલેન જેન્સને કરેલા અંગ્રેજી અનુવાદ ( Vol. 1, pp. 5–6)માં ચેત્રીસ અતિશનું અંગ્રેજીમાં નિરૂપણ છે. - ' [ઇ] આઠ પ્રાતિહાર્યોને અંગેનું સાહિત્ય - પાઈય–પવયણસારુદ્વાર (દાર ૩૯)ની ૪૪૦મી ગાથા આઠ પ્રાતિહાર્યોનાં નામ પૂરાં પાડે છે. એ ગાથા કેઈ પુરોગામીની
