________________
જ્ઞાતપુત્ર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર
કોઇ કે પાંચ પદ્યના જિનચતસ્ક્રિશઢતિશયસ્તવ રચ્યા છે અને એ D CG G CM ( Vo!. XIX, sec. 1, pt. 1, pp. 11-12)માં છપાયા છે.
૪૦
‘કલિકાલસર્વજ્ઞ’હેમચન્દ્રસૂરિષ્કૃત વીતરાગતાત્રના બીજા, ત્રીજા અને ચેાથા પ્રકાશમાં અનુક્રમે ૪, ૧૧ અને ૧૪ અતિશયાનુ અને પાંચમા પ્રકાશમાં આડે પ્રાતિહાર્યોં દ્વારા બાકીના પાંચનું આલકારિક વન છે.
ચેાગશાસ્ત્ર (પ્ર. ૧૧, બ્લેા. ૨૪-૪૭)માં કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યા બાદ તીર્થંકરને ઉર્દૂભવતી વિભૂતિઓ તરીકે ચાર સહજ અતિશય સિવાયના ત્રીસ અતિશયાનું આલંકારિક વર્ણન છે. આવું વર્ણન ત્રિષ્ટિશલાકાપુરુષચરત્ર (પર્વ ૧, સ. ૬. લે. ૧૩-૭૩)માં છે.
પવયસારુદ્વાર ઉપર સિદ્ધસેનસૂરિએ વિ. સ. ૧૨૪૮ કે પછી ૧૨૭૮ (કિર–સાગર–રવિ)માં સંસ્કૃતમાં વૃત્તિ રચી છે. એનાં પત્ર ૧૦૮-૧૦૯૪માં ૩૪ અતિશયાની સમજણ અપાઇ છે અને સાથે સાથે ઉલ્લેખ છે કે અતિશયાનાં નામ ખાખત સમવાયથી જે ભિન્નતા જોવાય છે તે મતાંતરને આભારી છે.
કોઇકે પાંચ પદ્યમાં જિનચતુસ્રિશતિશયસ્તવ રચ્યા છે.
૧ અહીં કૌલિક ઋષભદેવ ડેવલી બન્યા બાદ ‘અષ્ટાપદ' તરફ વિહાર કરે છે તે સમયના એમના ત્રીસ અતિશયેાનું વન છે.
૨ આ સંસ્કૃત કૃતિ “ જિનયતુÁિશદ્ધતિશયસ્તવ ( સાનુવાદ )’’ નામના મારા લેખમાં રજૂ કરાઇ છે. આ લેખ “ જે. ધ. પ્ર.'' ( પુ. ૭૭, અં. ૮ )માં પ્રસિદ્ધ કરાયા છે.
