________________
[૨૦]
ચરમ જિનેશ્વરનું જન્મકલ્યાણક આ લેખને પ્રારંભ એના શીર્ષકગત શબ્દોના સ્પષ્ટીકરણપૂર્વક કરે ઉચિત સમજાય છે એટલે સૌથી પ્રથમ તે હું એ દિશામાં પ્રયાણ કરું છું. | આપણું આ “ભારત ભૂમિમાં અત્યાર સુધીમાં અનંત તીર્થંકર થઈ ગયા છે. તેમાં શ્રમણ ભગવાન મહાવીરનો ક્રમાંક છેલે આવે છે. એથી તેમને “ચરમ તીર્થકર તરીકે ઉલ્લેખ કરાય છે.
એ વાત તે સુવિદિત છે કે જિન ચાર પ્રકારના છેઃ (૧) શતજિન અર્થાત દસપૂર્વધરથી માંડીને તે ચૌદપૂર્વધર પર્યંતના મુનીશ્વર, (૨) અર્વાધજન એટલે કે અવધિજ્ઞાનધારી શ્રમ, (૩) મનઃ પર્યાયજિન એટલે કે વિપુલ-બાજુમતિ–મના પર્યાયના ધારક તેમ જ વિશુદ્ધ ચારિત્રના પાલક નિર્ચ અને (૪) કેવલિજિન યાને સામાન્ય કેવલી. આ ચાર પ્રકારના જિનમાં તીર્થકર ૩૪ અતિશય તેમ જ ૩૫ ગુણેથી યુક્ત વાણીરૂપ ઐશ્વર્ય વડે અલંકૃત હોય છે વાતે તેઓ “જિનેશ્વર કહેવાય છે. આવા એક જિનેશ્વરના જન્મકલ્યાણકને ઉદ્દેશીને અત્ર વિચાર કરાય છે.
૧. સમીપતાની અથવા આસન ઉપારિવની દષ્ટિએ વિચારીએ તે તેમને કયાંક પહેલો છે એમ કહેવું જોઈએ
