Page Text
________________
તત્ત્વજ્ઞાન ને ધર્મની પરસ્પર અસર ૦૭૫ જાતિવાદની માઠી અસર દેખાય જ છે; અને એમનાં શાસ્ત્રોમાં આવા જાતિવાદની સમર્થક પૂર્વ જન્મકૃત કર્મવાદની વિચારસરણીઓ ઊંચનીચ ગોત્રને નામે અસ્તિત્વમાં આવી છે. ૨. વેદની અપૌરુષેયતા અને સ્ફોટવાદ:
ધર્મપરંપરામાંથી બીજો એક મુદ્દો કે બીજું એક તત્ત્વ તત્ત્વજ્ઞાનની પરંપરામાં આવ્યું છે, અને તે સ્થિર થયું છે, તેનો પણ પહેલાં ચર્ચલ મુદ્દાની પેઠે અહીં વિચાર કરી લઈએ. પહેલાં કહેવામાં આવ્યું છે કે યજ્ઞયાગ આદિ ક્રિયાકાંડની આસપાસ વૈદિક પરંપરા હતી ને આજેય છે. વૈદિક પરંપરામાં બ્રાહ્મણ પુરોહિતોનું જેમ ગુરુપદ તેમ જ વેદગ્રંથોનું પ્રાધાન્ય રહેલું છે. પ્રાચીન કાળતી એ તો મનાયું જ છે કે વેદ એ મંત્ર અને બ્રાહ્મણનું નામધેય છે. ક્રિયાકાંડમાં વેદમંત્રોનું અણિશુદ્ધ ઉચ્ચારણ થાય એ આવશ્યક મનાયું છે.
એવું ઉચ્ચારણ કરવું અને એ મંત્રોને જેમ ને તેમ સાચવી રાખવા એ ( કામગીરી કોઈ સાધારણ નથી. પેઢીઓ થયાં જે વંશો તે તે મંત્રોને સાચવતા
અને તેનો ક્રિયાકાંડમાં વિનિયોગ કરતા, તેમણે પોતાનું સમગ્ર બળ એની ઉપયોગી સેવામાં ખરચેલું. તેથી જેમ વેદમંત્રોની રક્ષા થઈ, તેમ તે પુરોહિતવર્ગની બુદ્ધિ, જિજ્ઞાસા અને સ્મૃતિશક્તિ પણ અસાધારણ રીતે કેળવાઈ.
વૈદિક મંત્રોની વધતી જતી પ્રતિષ્ઠા અને પુરોહિતવર્ગની જ્ઞાનોપાસના, એ બે તત્ત્વોને કારણે તેમનો બહુ મોટો વર્ગ તે તરફ આકર્ષાતો ગયો. પણ આ આકર્ષણપ્રવાહ સામે દેશમાં એક મોટો વર્ગ બાધક હતો. તે વર્ગ એટલે તાપસ, તપસ્વી, યોગી-ધ્યાની અને સંત-શ્રમણોનો. આ વર્ગમાં ફાંટા અનેક હતા, પણ એ બધાનું સામાન્ય લક્ષણ એ રહેલું કે તે તે પંથમાં જે કોઈ વધારે
ત્યાગી, તપસ્વી કે સાધક-સિદ્ધ જેવો આગળ આવે છે, તે પંથનો નાયક. . અને તેનાં જે ઉપદેશો કે વચનો અનુયાયીઓને સર્વથા માન્ય. તેથી આ
વર્ગમાં સમાવેશ પામતા નાયકો કે પુરસ્કર્તાઓનાં વચનો, એ જ તે વર્ગમાં વેદનું સ્થાન ધરાવતાં. આ સાથે એ પણ ધ્યાનમાં રહે કે આ સંત- વર્ગમાં કોઈ બ્રાહ્મણ પુરોહિત જેવો પરંપરાગત કાયમી ગુરુવર્ગ નહોતો. તેથી જે જે સંતવચનો વેદ જેવાં મનાતાં, તે તે વચનો કે ઉપદેશોની અણિશુદ્ધ નોંધ કે સ્મૃતિ રાખનાર બ્રાહ્મણ પુરોહિત જેવો એક નિયત વર્ગ હતો જ નહીં.
જેમ જેમ વૈદિક અને વૈદિકેતર વર્ગો વધારે ને વધારે સંપર્કમાં આવતા
| SR No. | 005710 |
| Book Title | Darshanik Chintan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sukhlal Sanghavi |
| Publisher | Gurjar Granthratna Karyalay |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 272 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |