Page Text
________________
સ્વસ્થ અને ઉત્ક્રાન્ત જીવનની કળા ૦ ૬૫
વિવેચનોમાં અનેક નવીન તત્ત્વો અને કેટલીક નવીન વ્યાખ્યા-પદ્ધતિઓ પણ દાખલ કરી. આથી ઉપનિષદોની વિચારસમૃદ્ધિ વધતી અને ખીલતી ચાલી. એની સાથે સાથે તેના અભ્યાસ અને પરિશીલનનું ક્ષેત્ર પણ વિસ્તર્યું. એટલું -જ નહિ, પણ એ અધ્યાત્મવિદ્યાનો પ્રભાવ ખરી રીતે આધિભૌતિક કે વ્યાવહારિક જીવનમાં અનિવાર્ય રીતે પડવો જ જોઈએ તે પણ વિશેષ વરતાવા લાગ્યો.
શ્રીમાન શંકરાચાર્ય પહેલાં કોઈ કોઈ ઉપનિષદ ઉપર કે તેના ખાસ ખાસ ભાગ ઉપર નાનીમોટી વ્યાખ્યાઓ થયેલી, પણ તે ઉપલબ્ધ નથી. અત્યારે જે પ્રાચીન વ્યાખ્યાઓ ઉપલબ્ધ છે તેમાં સૌથી પ્રાચીન વ્યાખ્યા શંકરાચાર્યની છે. તે પછી રામાનુજપરંપરાને અનુસરી થયેલી થોડીક વ્યાખ્યાઓ આવે છે. આ ભાષ્યો અને વ્યાખ્યાઓમાં ઋષિજીવનના વિચારઆચારની પ્રણાલિફાઓ ઘણે અંશે સચવાયેલી છે, છતાં ઉપનિષદોનું મૂળગત અને અનન્ય સાધારણ કહી શકાય એવું બ્રહ્મચિંતન તે કાંઈ સાંપ્રદાયિક સંકેતોમાં જ પુરાઈ રહે એવું નબળું પોચું નથી. તેથી જ્યારે નવયુગના નવીન અભ્યાસીઓએ અને નવીન સાધકોએ ઉપનિષદ ઉપર વિચારવા ને લખવા માંડ્યું. ત્યારે તે બ્રહ્મચિંતન પંથગત પરિભાષાઓને ભેદી અનેક રીતે વધારે પ્રકાશિત થયું. એક બાજુ સાંપ્રદાયિક પરંપરાના વિદ્વાનો પોતપોતાના સંપ્રદાયને અનુસરીને જ ઉપનિષદોનાં ભાષાંતરો કે વ્યાખ્યાનો પોતપોતાની માતૃભાષામાં કરવા લાગ્યા ને અત્યારે પણ કરે છે, ત્યારે બીજી બાજુ અનેક સુવિચારક અનેક ઊંડા અભ્યાસી તેમ જ સાચા સાધકો તે જ ઉપનિષદો ઉપર માત્ર સંપ્રદાયને જ અનુસર્યા વિના મોકળે મને પોતાના અભ્યાસ અને સાધનાના અનુભવો ઉપનિષદોની અર્થછાયારૂપે ઉમેરી અને દર્શાવી પણ રહ્યા છે. દાખલા તરીકે ઈશાવાસ્ય અને કાઠક આદિ ઉપનિષદોનાં જે ગુજરાતી-હિંદી ભાષાન્તરો પંડિતપ્રણાલીના વિદ્વાનોએ કર્યાં છે તે માત્ર શાંકર કે રામાનુજની પરંપરાને અનુસરે છે, તો શ્રી અરવિંદનું ઈશાવાસ્યનું ભાષાન્તર અને તેના ઉપરનું વિવેચન અથવા શ્રી રાધાકૃષ્ણનનાં ઉપનિષદોનાં ભાષાન્તરો અને તે ઉપરનાં વિવેચનો એ અભિનવ સાધના અને અભિનવ અભ્યાસપ્રણાલીને અનુસરે છે.
શ્રી શંકરાચાર્ય કેવલાદ્વૈતી અને માયાવાદી છે. તેઓ સંન્યાસમાર્ગી અને મુખ્યપણે જ્ઞાનમાર્ગી હોઈ પોતાની દૃષ્ટિએ જ્યારે વ્યાખ્યાન કરે છે, ત્યારે કર્મમાર્ગને જ્ઞાનમાર્ગ કરતાં ગૌણ તરીકે લેખીને જ વ્યાખ્યાન કરે છે. જ્યાં
| SR No. | 005710 |
| Book Title | Darshanik Chintan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sukhlal Sanghavi |
| Publisher | Gurjar Granthratna Karyalay |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 272 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |