________________
સાંપ્રદાયિકતા અને તેના પુરાવાઓનું દિગ્દર્શન ૦ ૧૨૭
આપવું, તેમ જ સ્ત્રીઓની સાથે રમણ કરતા એવા તેઓની ઈર્ષ્યા ન કરવી. (નેપથ્ય સામું જોઈને) કે શ્રદ્ધે ! પહેલાં આ તરફ (બંને ભયપૂર્વક નિહાળે છે) (ત્યારબાદ તેના જેવા જ વેષવાળી શ્રદ્ધા પ્રવેશ કરે છે.)
શ્રદ્ધા–રાજકુલ શું આજ્ઞા કરે છે ? (શાંતિ સૂચ્છિત થઈ પડે છે.)
દિગંબર સિદ્ધાંત–તમે એક મુહૂર્ત પણ શ્રાવકોના કુટુંબને ન ત્યજશો. શ્રદ્ધા—જેવી રાજકુલની આશા. (એમ કહી ચાલી ગઈ.)
કરુણા—પ્રિય સખીએ ધીરજ રાખવી. માત્ર નામથી ભય ન રાખવો. કા૨ણ મેં હિંસા પાસેથી સાંભળ્યું છે કે પાખંડીઓને પણ તમોગુણની પુત્રી શ્રદ્ધા હોય છે. તેથી તે તામસી શ્રદ્ધા હશે.
શાંતિ–(આશ્વાસન મેળવી) એ એમ જ છે. કારણ કે દુરાચારયુક્ત અને દુઃખપૂર્વક જોવા યોગ્ય એવી આ અભાગણી (તામસી શ્રદ્ધા) સદાચારવાળી અને પ્રિયદર્શનવાળી માને કોઈ પણ રીતે અનુસરતી નથી. ભલે, ઠીક ચાલો. આપણે બૌદ્ધાલયોમાં પણ તેની શોધ કરીએ. (શાંતિ અને કરુણા જાય છે.)
(પછી હાથમાં પુસ્તકધારી ભિક્ષુરૂપ બૌદ્ધાગમ પ્રવેશે છે.) ભિક્ષુ—(વિચાર કરીને) હે ઉપાસકો ! સર્વ પદાર્થો ક્ષણિક તથા નિરાત્મક છે. તેમ જ બુદ્ધિગત આંતરિક છતાં બહાર હોય એમ ભાસે છે. સંપૂર્ણ વાસના ગળી જવાથી તેજ બુદ્ધિસંતતિ હમણાં વૈષયિક છાયા વિનાની ભાસે છે.
(થોડું ફરીને) અહો ! આ બૌદ્ધ ધર્મ સારો છે, કેમકે એમાં સુખ અને મોક્ષ બંને છે. મનોહર ગુફા એ નિવાસસ્થાન છે. ઇચ્છાનુકૂળ વૈશ્ય સ્ત્રીઓ છે, જોઈએ ત્યારે મળે એવું ઇષ્ટભોજન, કોમળ પાથરણાવાળી સેજ, તરુણ યુવતીઓ દ્વારા શ્રદ્ધાપૂર્વક સેવાયેલી એવી ચાંદનીથી ઉજ્વલ રાત્રીઓ, શરીર સમર્પણની ઉત્સવ ક્રીડાથી ઉત્પન્ન થતા આનંદ સાથે પસાર થાય છે. કરુણા—સખિ ! આ કોણ ? નવા તાડના ઝાડ જેવો લાંબો લટકતા ગેરુઆ કપડાવાળો અને માત્ર ચોટલી રાખી મુંડાવેલ માથાવાળો એવો આ તરફ જ આવે છે ?
શાંતિ–સખિ ! એ બુદ્ધાગમ છે.
ભિક્ષુ–(આકાશ સામું જોઈને) કે ઉપાસકો અને ભિક્ષુઓ ! તમે બુદ્ધના