________________
અથવા રંગત્યની સાથે સંયુક્ત સમવાયસ્વરૂપ લૌકિકસન્નિકર્ષ સ્વરૂપ કારણ બાધિત નથી. તેથી તાદશજ્ઞાનનો (‘મે રાતે રો વા' ઇત્યાકારક જ્ઞાનનો) અસંભવ નથી. તે જ્ઞાન રંગાશમાં અને રજતાંશમાં પ્રમાણ નથી. આથી સ્પષ્ટ છે કે તાદશજ્ઞાનના અનુરોધથી અન્યથાખ્યાતિ' ને માન્યા વિના ચાલે એવું નથી.
‘તત્તવિશેષ્યક (ઘટાદિવિશેષ્યક) તત્તવિશિષ્ટબુદ્ધિ (ઘટવાદિવિશિષ્ટબુદ્ધિ)ની પ્રત્યે તત્તવિશેષણમાં (ઘટવાદિમાં); તત્તવિશેષ્યઘટિતસન્નિકર્ષ (સંયુક્તસમવાય) કારણ છે. રગતયોરિમે રાતે રો વા' ઇત્યાકારક જ્ઞાનસ્થળે રડ્યાંશ અને રજતાંશઘટિત તાદશસન્નિકર્ષ અનુક્રમે રજતત્વ અને રજ્ઞત્વમાં નથી. તેથી તાદશજ્ઞાનનો અસંભવ છે.'' આ આશયથી સ્થળાન્તરે અન્યથાખ્યાતિની સિદ્ધિને જણાવે છે - પ ... ઇત્યાદિ ગ્રંથથી. - આશય એ છે કે બરફRનતયો િનતો ' ઇત્યાકારક સમૂહાલંબનજ્ઞાનસ્થળે પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિનો પ્રસંગ રંગ અને રજત, બંન્નેમાં આવશે. કારણ કે આવા સ્થળે રંગમાં રંગનો ભેદગ્રહ અને રજતમાં રજતનો ભેદગ્રહ માનીએ તો અન્યથાખ્યાતિને માનવાનો પ્રસંગ આવવાથી રશ્માં રજ્ઞના ભેદનો અગ્રહ અને રજતમાં રજતના ભેદનો અગ્રહ છે જ. આથી સ્પષ્ટ છે કે રંગમાં અનિષ્ટરંગના ભેદાગ્રહ સ્વરૂપ નિવૃત્યુપયોગી સામગ્રી છે. અને રજતમાં ઈઝરજતભેદાગ્રહ સ્વરૂપ પ્રવૃત્યુપયોગી સામગ્રી છે. તેમ જ દોષના કારણે “નિતયોમેિ રગતરો' ઇત્યાકારક જ્ઞાનસ્થળે રંગમાં રજતભેદાગ્રહ અને રજતમાં રંગભેદાગ્રહ પણ હોવાથી રંગમાં ઈઝરજતભેદાગ્રહ સ્વરૂપ પ્રવૃત્યુપયોગી સામગ્રી અને રજતમાં અનિષ્ટરંગભેદાગ્રહ સ્વરૂપ નિવૃત્યુપયોગી સામગ્રી પણ છે જ. તેથી રંગ અને રજતમાં તાદશ ઉભયસામગ્રી હોવાથી પ્રત્યેકમાં યુગપત્ પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિનો પ્રસંગ આવશે; જે, અન્યથાખ્યાતિને માનવાથી
૮૫
