________________
તે, ત્યાં (અનાગતવિષયમાં) પ્રવૃત્તિ કરે છે. આ પ્રમાણે માને છે. તેથી “ઓદનાર્થી એવા ઓધનસાધનના જ્ઞાતા અને ઓદનસાધનનાં ઉપકરણવાળા એવા પુરુષની કૃતિથી સાધ્ય પાક છે. હું પણ તેવો જ છું,' આ પ્રમાણે પ્રતિસંધાન કરીને પાકમાં પુરુષ પ્રવૃત્તિ કરે છે. આ પ્રમાણે નવીનો કહે છે. પરંતુ એ બરાબર નથી. કારણ કે પોતે કલ્પેલી લિપિમાં અને યૌવનમાં કામેચ્છાના પ્રાદુર્ભાવથી સંભોગમાં પુરુષની પ્રવૃત્તિ તાદશ પ્રતિસંધાન વિના થતી હોય છે. તેથી તાદશ પ્રતિસંધાનને પ્રવૃત્તિની પ્રત્યે કારણ માની શકાશે નહીં. યૌવને.' અહીં માઃિ પદથી બાલ્યકાલમાં અવિચારથી સ્વમાતા વગેરેને કરાતી તાડનાદિની પ્રવૃત્તિનો સંગ્રહ થાય છે.
મુવિની ! - इदन्तु बोध्यम् - - इदानीन्तनेष्टसाधनत्वादिज्ञानं प्रवर्तकं, तेन भावियौवराज्ये बालस्य न प्रवृत्तिस्तदानीं कृतिसाध्यत्वाज्ञानात् । एवं तृप्तो भोजने न प्रवर्त्तते, तदानीमिष्टसाधनत्वाज्ञानात् । प्रवर्तते च रोषदूषितचित्तो विषादिभक्षणे तदानीं बलवदनिष्टाननुबन्धित्वज्ञानात् । न चास्तिकस्यागम्यागमने शत्रुवधादिप्रवृत्तौ च कथं बलवदनिष्टाननुबन्धित्वबुद्धिः ? नरकसाधनत्वज्ञानादिति वाच्यम् । उत्कटरागादिना नरकसाधनताधीतिरोधानात् । वृष्ट्यादौ तु कृतिसाध्यताज्ञानाभावान चिकीर्षा, किन्त्विष्टसाधनताज्ञानादिच्छामात्रम् । कृतिश्च प्रवृत्तिरूपा बोध्या । तेन जीवनयोनियत्नसाध्ये प्राणपञ्चकसञ्चारे न प्रवृत्तिः । इत्थञ्च प्रवर्तकत्वानुरोधाद् विधेरपीष्टसाधनत्वादिकमेवाऽर्थः । इत्थञ्च विश्वजिता यजेतेत्यादौ यत्र फलं न श्रूयते, तत्राऽपि स्वर्ग: फलं कल्प्यते ।
: વિવરણ : . આ રીતે ઈષ્ટસાધનતાનાં જ્ઞાનને પ્રવૃત્તિની પ્રત્યે કારણ માનીએ તો ભાવિ યુવરાજપણા માટે પ્રવૃત્તિનો પ્રસંગ આવશે.
૧૨૧
