________________
સામાનાધિકરણ્યસંબંધથી તાદશમહાકાલભેદવિશિષ્ટઘટાદિનું મહાકાલાનુયોગિકકાલિકસંબંધથી અધિકરણ પ્રસિદ્ધ નથી. મહાકાલાનુયોગિકકાલિકસંબંધથી કોઈ પણ ઘટાદિ મહાકાલમાં વૃત્તિ હોવા છતાં ત્યાં મહાકાલનો ભેદ ન હોવાથી ત્યાં (મહાકાલમાં) મહાકાલાન્યત્વવિશિષ્ટઘટ તે સંબંધથી નથી: અન્યત્ર અનિત્ય પદાર્થમાં મહાકાલનો ભેદ હોવા છતાં મહાકાલાનુયોગિકકાલિકસંબંધથી ઘટાદિ નથી. આથી સમજી શકાય છે કે સાધ્યાવચ્છેદકમહાકાલમાત્રવૃત્તિ-કાલિકવિશેષણતાસંબંધથી મહાકાલાન્યત્વવિશિષ્ટઘટાદિનું અધિકરણ અપ્રસિદ્ધ હોવાથી મહાકાલાનુયોગિકકાલિકવિશેષણતા - સંબંધથી ઘટાદિસાધ્યક સ્થળે અવ્યાપ્તિ દુરદૂધર છે. તેના નિવારણ માટે કહે છે – વસ્તુતતું... ઈત્યાદિ. આશય એ છે કે ‘‘પ્રતિયોગિતાવછેરૂગ્વધાવછન્નપ્રતિયોગિતાવ છેकावच्छिन्नाधेयतानिरूपिताधिकरणतावद्भिन्नतादृशहेत्वधिकरणवृत्त्यभावीयप्रतियोगितासामान्ये यद्धर्मावच्छिन्नत्वयत्सम्बन्धावच्छिन्नत्वोभयाभावस्तेन सम्बन्धेन तद्धर्मावच्छिन्नस्य तद्धेतुव्याप
ત્વમ્ વ્યાપસીમાનાધવજી વ્યાણઃ '' આ પ્રમાણે વ્યાપ્તિલક્ષણનું તાત્પર્ય હોવાથી ‘ાનો ઘટવાનું નપરિમાર્િ અહીં અવ્યાપ્તિ નહીં આવે. કારણ કે હે–ધિકરણમહાકાલવૃત્તિસંયોગસમ્બન્ધાવચ્છિન્નઘટવાવચ્છિન્નપ્રતિયોગિતાકાભાવીય પ્રતિયોગિતા સામાન્યમાં સાધ્યતાવચ્છેદકઘટવાવચ્છિન્નત્વ હોવા છતાં મહાકાલમાત્રવૃત્તિવિશેષણતાસમ્બન્ધાવચ્છિન્નત્વ ન હોવાથી તાદશોભાયાભાવ છે જ. તેથી મહાકાલાનુયોગિકકાલિકસંબંધથી કાલપરિમાણનું વ્યાપકત્વ ઘટત્નાવચ્છિન્નમાં છે. અને વ્યાપકસામાનાધિકરણ્ય હેતુમાં હોવાથી લક્ષણસમન્વય થાય છે.
પ્રતિયોગિતાવચ્છેદકસંબંધથી પ્રતિયોગિના અનધિકરણીભૂતહેવધિકરણવૃત્તિતાદશાભાવીય પ્રતિયોગિતા
૩૨
