Page Text
________________
તેજોનિરૂપણ
૧૦૯
ભાસ્વર શુકલરૂપ છે. અગ્નિ તથા મરકતમણિ સ્વરૂપ તેજના ભાવરશુકલરૂપના પોથિવરૂપથી અભિભવ થતા હોવાથી તેના ગ્રહ થતે નથી અગ્નિ તથા મરકતમણિના ભાવરશુકલરૂપનો ગ્રહ ન થાય તે અગ્નિ અને મરકતમણિના પણ ચક્ષુ ઈન્દ્રિયથી ગ્રહ નહીં થાય કારણુ કે જેના રૂપના ગ્રહ થતા નથી, તે દ્રવ્યના પણ ગ્રહ થતા નથી.' એ કહેવુ* ચેાગ્ય નથી. કારણ કે પેાતાના રૂપનેા ગ્રહ ન થવા છતાં અન્યદીય રૂપને લઈને ધર્મિના [રૂપવદ્ દ્રવ્યના] ગ્રહ શકય છે. પિત્તની પીળાશને લઈને જેવી રીતે શ`ખના ગ્રહ થાય છે. અને તેના વેત રૂપના ગ્રહ થતા નથી. તેવી રીતે અગ્નિ વગેરેના રૂપના અગ્રહ થવા છતાં પાર્થિવરૂપને લઈને અગ્નિ વગેરેના ગ્રહ થવામાં કોઈ દોષ નથી: વિન વગેરેનુ શુકલરૂપ અભિભૂત નથી પરંતુ શુકલત્વ જાતિ અભિભૂત છે એવુ કેટલાક લેાકેા કહે છે. તેજમાં નૈમિત્તિક દ્રવત્વ છે. સુવર્ણાદિસ્વરૂપ તેજમાં નૈમિત્તિક દ્રવત્વ પ્રત્યક્ષ સિદ્ધ છે. યદ્યપિ નૈમિત્તિક દ્રવત્વ, અગ્નિસ્વરૂપ તેજમાં નથી, તેમજ ધૃતાદિસ્વરૂપ પૃથ્વીમાં છે તેથી ક્રમશઃ અવ્યાપ્તિ અને અતિભ્યાસિ આવે છે. પરંતુ ‘નૈમિત્તિકૢવત્વવત્ત્વ' આ લક્ષણનુ તાપ ‘પૃથ્વીમાં નહી' રહેનારી, નૈમિત્તિકદ્રવત્વવમાં રહેનારી જે દ્રવ્યવસાક્ષાઙ્ગ વ્યાપ્ય જાતિ તત્ત્વ છે” આ પ્રમાણે હાવાથી કેાઇ દોષ નહીં આવે. કારણ - કે પૃથ્વીમાં નહી` રહેનારી અને નૈમિત્તિકદ્રવવવમાં રહેનારી દ્રશ્યત્વસાક્ષાવ્યાપ્ય જાતિ તેજસ્વ છે. તજાતિમત્ત્વ સકલતેજમાં છે, અને ઘુતાદિસ્વરૂપ પૃથ્વીમાં નથી, તેથી અવ્યાપ્તિ અને અતિગ્યાપ્તિ નહી’આવે લક્ષણમાં જાતિ પદના નિવેશ ન કરીએ તે પૃથ્વીમાં નહી' રહેનાર અને નૈમિત્તિક દ્રવવમાં રહેનાર દ્રવ્યવસાક્ષાવ્યાપ્ય જે વાયુતેાન્યતર--- ધર્મ, તત્ત્વ વાયુમાં હાવાથી તેમાં અતિવ્યાપ્તિ આવશે, તેના નિવારણ માટે લક્ષણમાં જાતિ પદનુ* ઉપાદાન કર્યું" છે. વાયુર્તજોન્સતરત્વ ધર્મ જાતિ ન હાવાથી તેને લઇને વાયુમાં અતિવ્યાપ્તિ નહી’ આવે. શેષ પદકૃત્ય સ્પષ્ટ છે. પૂર્વોક્ત રીતે સ્વયં સમજી શકાય છે. પૂજવૃતિ—જલની જેમ તેજ પણ નિત્ય અને અનિત્ય ભેદથી ખે
| SR No. | 005698 |
| Book Title | Karikavali Muktavali Vivaran Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandraguptasuri |
| Publisher | Mokshaiklakshi Prakashan |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |