Karikavali Muktavali Vivaran Part 01

SR No.: 005698
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandraguptasuri
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
Publication Year: 1987
Total Pages: 198
Language: Gujarat
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 111

मरिससी-भुताक्षी-विवरण व्यञ्जकत्वात् प्रर्दापवन , प्रदीपस्य स्वीयस्पर्शव्यञ्जकत्वादत्र दृष्टान्तेऽ व्याप्तिवारणाय प्रथमं परकीयेति । घटादेः स्वीयरूपव्यञ्जकत्वाद्व्यभिचारवारणाय द्वितीयं परकीयेति । अथवा प्रभाया दृष्टान्तत्वसम्भवान् आद्यं परकीयेति न देयम् । चक्षुःसन्निकर्षे व्यभिचारवारणाय द्रव्यत्व देयम् । विषयं दर्शयति-वहिनरिति । ननु सुवर्णस्य तैजसत्वे कि मानमिति चेन्न । सुवर्ण तैजसमसति प्रतिबन्धक ऽत्यन्तानलसंयोगेऽध्यनुच्छिद्यमानद्रवत्वात , यन्नैवं तन्नवं, यथा पृथिवीति । न चाऽप्रयाजकं पृथिवींद्रवत्वस्य जन्यजलद्रवत्वस्य चात्यन्ताग्निसंयोगनाश्यत्वात् । ननु पीतिमगुरुत्वाश्रयस्यापि तदानी दुतत्वात्नेन व्यभिचार इति चन्न । जलमध्यस्थमसीक्षादवत् तस्याऽ दुतत्वान् । अपरे तु पीतिमाश्रयस्यात्यन्ताग्निसंयोगेऽपि पूर्वरूपापरावृत्तिःशनन् तत्प्रतिबन्धक विजातीयवद्रव्यं कल्प्यते । तथा हि-अत्यन्ताग्निसंयोगे पीतिमगुरु-वाश्यः, विजातीयरूपप्रतिबन्धकद्रवद्रव्यसंयुक्तः, अत्यन्ताग्निसंयोगे सत्यपि पूर्वरूपविजातीयरूपानधिकरणपार्थिवत्वात् । जलमध्यस्थपीतपटवत् । तस्य च पृथिवीजलभिन्नस्य तेजस्त्वनियमात् ॥ इति तेजो निरूपणम् ॥
तेजो निरूपयति-उरण......त्याह- Guyeq' २५श वृत्ति જાતિ વિશેષ છે. જે સ્પર્શેન્દ્રિય જન્ય પ્રત્યક્ષથી સિદ્ધ છે. જન્યઉષ્ણ સ્પર્શનિષ્ટજન્યતાનિરૂપિત સમાયિકારણતાવચ્છેદક તરીકે જન્મતેજેવૃત્તિ તેજસ્વ જાતિ વિશેષ સિદ્ધ થાય છે. અને તદવચ્છિન્નજન્યતા નિરૂપિત જનતા સમાયિકારણતા] વચ્છેદક તરીકે તેજસવ જાતિ તેજઃ પરમાણુમાં પણ સિદ્ધ થાય છે. અનુમાનાદિનું સ્વરૂપ જલ નિરૂપણમાં જણાવ્યા મુજબ સમજી લેવું. ચંદ્રકિરણાદિમાં ઉષ્ણસ્પર્શ વત્ત્વ ન હોવાથી તેજના “ઉષ્ણસ્પર્શવત્વ, લક્ષણમાં અવ્યાપ્તિ આવે છે. એ કહેવું યંગ્ય નથી. કારણ કે ચંદ્રકિરણાન્તઃપાતિ જલના સ્પર્શના કારણે ચંદ્રકિરણદિને સ્પર્શ અભિભૂત હોવાથી તેને ગ્રહ થતું નથી. તેમજ પૃથ્વસ્પર્શના કારણે અભિભૂત રત્નકિરણદિના પણ ઉષ્ણસ્પર્શને ગ્રહ થતું નથી. તેજ સ્વરૂપ ચક્ષુઈન્દ્રિયાદિમાં પણ ઉષ્ણસ્પર્શ છે. પરંતુ તે ઉદભૂત ન હોવાથી તેને પણ ગ્રહ થતો નથી. તેજ ભાવમાં