________________
આચારાંગસૂત્ર આ રીતે સ્વજન-વિષયસુખ તથા ધનપ્રાપ્તિમાં જેનું ચિત્ત ચોંટેલું છે,
-એવો જીવ પૃથ્વીકાયાદિ ની વારંવાર હિંસા કરે છે. ૬૪. આ સંસારમાં કેટલાએક માણસનું આયુષ્ય પહેલેથી જ ટૂંકું હોય
છે. વળી વૃદ્ધાવસ્થામાં કાન–આંખ-નાક-જીભ તથા સ્પર્શનેન્દ્રિયનું જ્ઞાન દિનપ્રતિદિન ઘટતું જાય છે. રેગે, જરા અને મૃત્યુથી ઘેરાયેલ પોતાની વિકૃત શારીરિક અવસ્થા જોઈને ખેદ થવાથી જીવ શૂન્યમનસ્ક થઈ જાય છે.
વળી, પાપકાર્યો કરીને પ્રથમ જેમનું ભરણપોષણ કર્યું હતું અને જેમની સાથે રહીને આખી જિંદગી વિતાવી તે સ્વજને પણ વૃદ્ધાવસ્થામાં તેને તિરસ્કાર કરીને નિંદા કરે છે. પિતાની નિંદા સાંભળીને અકળાયેલે તે વૃદ્ધ પણ તે સ્વજનોની પાછળથી નિંદા કરે છે. | હે જીવ! પુયાઈને લીધે કેઈક સ્થાને કદાચ આવું ન પણ બનતું હોય, તે પણ તે સ્વજનો તને તે રેગે કે જરા-મરણાદિ. દુઃખમાંથી બચાવી શકે તેમ નથી અને તે પણ તેમને રેગ કે જરા-મરણાદિ દુઃખમાંથી મુક્ત કરી શકે તેમ નથી.
- વળી વૃદ્ધાવસ્થામાં માણસ હાસ્યવિનોદ, રતિક્રીડા, ભોગવિલાસ કે શૃંગારાદિ માટે યોગ્ય પણ રહેતું નથી. ૬૫. –આવું સમજીને સંયમાનુષ્ઠાન માટે તત્પર (સંયમમાં સ્થિર ચિત્તવાળા) થઈને, ભાગ્યયોગે પ્રાપ્ત થયેલી આ સોનેરી તકને નજરમાં રાખીને બુદ્ધિમાન પુરુષ એક સમયને પણ પ્રમાદ કરે નહીં.
કેમકે બાલ્યકાળની જેમ યુવાવસ્થા અને આ ઉંમર પણ વીતી જશે. ૬. આ સંસારમાં જીવનની ક્ષણભંગુરતાને જેને ખ્યાલ નથી એ
પુરુષ વિષય-કષાને વશ થઈને “આજ સુધીમાં બીજા કેઈથી નહીં થઈ શકેલું કામ કરવામાં હું પાવરધો છું” --એવી અજ્ઞાનતાપૂર્વકની સમજને લીધે,
આરંભ-સમારંભ દ્વારા શકાય જીવોની હિંસા કરે છે, છે તેમના અંગે પાંગનું છેદન-ભેદન કરે છે, - ચેરી કરે છે, બીજાનું ધન લૂટે છે, *
- સમૂહની હત્યા કરે છે અથવા તેમને ત્રાસ ઉપજાવે છે.
