________________
લોકવિજય
૨૧
૬૩. જખુ! શબ્દાદિ ૨૩ વિષયા જ સંસારના મૂળ છે, અર્થાત્ સંસારના મૂળ શબ્દાદિ ૨૩ વિષય જ છે. [અર્થાત્ ગમતા કે અણુગમતા શખ્વાદિ વિષયાને કારણે રાગ-દ્વેષક્રોધ-માહાર્દિ થાય છે. આ રાગાદિ કષાયા જ સસારના મૂળ છે.] આ વિષય-કષાચાને લીધે જીવ પ્રમાદી બનીને, તે દ્વારા પાતે જ ઊભા કરેલા શારીરિક અને માનસિક દુઃખાનું સવેદન કરવા પૂર્ણાંક સ'સારમાં આ રીતે ગળાબૂડ રહે છે— [વિષય-કષાયેાના અથી જીવ તે મેળવવા સ‘કલ્પ-વિકા કરે છે, મળેલા તે ચાલ્યા જતાં શાક કરે છે,
અને ફ્રી મેળવવા અવનવા પ્રયત્ના કરે છે. તદૂરૂપ પરિતાપને લીધે તે પોતે જ શારીરિક અને માનસિક દુઃખા ઊભા કરે છે. આ કારણે થતા રાગ-દ્વેષને લીધે તે વ્યક્તિ સ`સારમાં આ રીતે ગળાબૂડ રહે છે—]
મારી માતા, મારા પિતા, મારા ભાઈ, મારી બહેન, મારી પત્ની, મારી પુત્રી, મારી પુત્રવધૂ, મારા મિત્રો, મારા સ્વજને, મારા સ્નેહીઓ, મારા સંબધીઓ, મારા હાથી-ઘેાડા-શયનાદિ ઉપકરણા, મારી ખાદ્યસામગ્રી અને મારાં વસ્ત્રો ઇત્યાદિ અનેક પદાર્થોની મમતામાં ફસાયેલા લોકો જીવનના અંતભાગ સુધી ગાફેલ ખની, આસક્તિને કારણે જ કર્મબંધ કરતા રહે છે. સ્વજના તથા ધનાદિની આસક્તિને લીધે રાત-દ્વિવસ સકવિકલ્પેાને કારણે દુઃખી થતા, કાલ–અકાલને વિચાર કર્યા વિના પરિશ્રમ કરતે,
કુટુંબ તથા ધનમાં લુબ્ધ બનેલા હેાવાથી ધનના લાલચુ, બીજાનું ગળુ કાપવું તથા ચારી-ધાડ આદિ દુષ્કર્મો કરનારો, પરિણામને વિચાર કર્યા વિના કાર્ય કરનારા,
