Page Text
________________
૧૯
આ રીતે સમ્યગ્નાન મેાક્ષના હેતુરૂપ તેા છે, પરંતુ ચારિત્રવિના તે એકલું મેાક્ષસાધક થઈ શકે નહિ.
જે ક્રિયાથી ખીજા નવા દુભાય તેથી પાપકમાં બંધાય છે. તે અશુક્રિયાએ કહેવાયછે. આવી પાપક્રિયાઓને ત્યાગ કરીને શુભક્રિયાઓમાં પ્રવૃત્ત થવાથી પુણ્યપ્રકૃતિના બધ થાય છે. વળી નવાં અશુભકર્માં બંધાતા નથી અને પુરાણાં કર્મોના ક્ષય થાય છે. ચારિત્રનુ` સ્વરૂપ : વ્યવહારચારિત્ર અને નિશ્ચય ચારિત્ર—એ રીતે ચારિત્ર એ પ્રકારનુ છે. પાંચ મહાવ્રતા અને પાંચ મિતિએનુ પાલન તથા અનશનાદિ જે કાંઈ પરસાપેક્ષ છે, તે વ્યવહાર ચારિત્ર કહેવાય છે.
નિશ્ચયચારિત્રમાં કોઈપણ પદાર્થોની અપેક્ષા રહેતી નથી. તે પૂર્ણતયા સ્વા– માવલંબી છે. વ્યવહાર ચારિત્ર સાધન છે, નિશ્ચયચારિત્ર સાધ્ય છે. વ્યવહાર ચારિત્રની સફળતા નિશ્ચયચારિત્રની પ્રાપ્તિમાં છે.
તપ
સાહિત્ય, સંગીત, કળા, વિજ્ઞાન, અૌપાર્જન કે એવી બીજી સર્જનાત્મક આહ્વ પ્રવૃત્તિઓમાં ય કાઈપણ ક્ષેત્ર એવુ નથી કે જેમાં તપશ્ચર્યાને અવકાશ ન હાય, પરંતુ અહીં તેા જે તપતુ વિધાન છે તે આધ્યાત્મિક વિકêશને અનુલક્ષીને છે. આત્માની અવરાએલી શક્તિએ પ્રગટ કરી એમનેા સ ંચય કરવે–તેનું નામ તપ. જુદી જુદી Öતે વહીજતા અનેક ઝરણાએના પાણીને! સંગ્રહ કરવાથી જેમ સ્થાયી સ ંચય થાય છે અને મહાન કાર્ય સિદ્ધ કરી આપે છે, છુટા છવાયા સૂર્યના કિરણેા કશુ કા થતાં જવલત શક્તિ પ્રગટે છે,
યશ શકે નહિ, પરંતુ તે એકત્રિત
તેમ ચૈતન્યની સ ંગ્રહિત શક્તિ પણ અનેકગણું કામ આપી શકે છે. કોઈપણ ધર્મ સંસ્થાપકે તપની આવશ્યકતા સ્વીકારી છે,
પરંતુ એ સ ંગ્રહિત થયેલી શક્તિ ખેાટે માગે ન વેડફાઈ જાય, દીવાલમાં ગાબડુ પડીને પાણી ચાહ્યુંન જાય અથવા તેમાં અનિષ્ટ તત્ત્વ ભળી ન જાય. તેની સંપૂર્ણ કાળજી રાખવાની પણ જરૂર પડે છે.
»
Ο
આ કારણથી જ ભગવાને જ્ઞાન અને ધ્યાનની સાથે જ તપને સ્થાન આપ્યું છે. “પરપદાર્થોથી દૂર રહેવાની કાળજી રાખવા છતાં, જ્યાં સુધી મેાહનીયકનું જોર હાઈ મમતા કે અહંતાનુ આરાપણું થઈ જાય અને તેમાં સુખ છે—એવી ઊંડે ઊંડે વૃત્તિ રહે ત્યાંસુધી આત્મવિકાસ સાધવા-એ કેવળ વલખા માત્ર છે.”
આવું સમજી, સંયમ સ્વીકાર્યાં પછી પણ ૧૨ા વર્ષે જેટલી દીધ અને કઠિન તપશ્ચર્યા કરી ભગવાન સાધનામાં સફળ થયા.
| SR No. | 005696 |
| Book Title | Acharang Sutra Aatmgyan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nagindas Kevaldas Shah |
| Publisher | Nagindas Kevaldas Shah |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 182 |
| Language | Gujarat |
| Classification | Book_Gujarati & agam_acharang |
| File Size | 14 MB |