________________
આચારાંગસુત્ર - કર્મબંધના કારણરૂપ પાપક્રિયાઓ તથા તેથી પ્રાપ્ત થતા દુઃખનું . વર્ણન કરીને સર્વજ્ઞ ભગવાને ઠેર ઠેર એ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે
सव्वे पाणा पियाउया सुहसाया दुक्खपडिकूला;
भूएहिं जाण पडिलेह सातं . અર્થાત્ આત્મવત્ સર્વભૂતેષુ યઃ પરચતિ જ પરથતિ સર્વ જેને જીવન તથા સુખ પ્રિય છે;વધ અને દુઃખ અપ્રિય છે, માટે પોતાના આત્માને જે પ્રિય હોય તેવું જ આચરણ બીજા જીવો પ્રત્યે કરવું
મોક્ષે પહોંચવાની આ દિવાદાંડી નજર સમક્ષ રાખીને, સંસાર પરિ. બ્રમણના કારણે જાણીને, જે સાધક તેને ત્યાગ કરે તેજ ખરે મુનિ છે.
ખાધેલ શુભાશુભ આહાર તેનું શભા શુભ પરિણામ ઉપજાવે છે. તે રીતે જીવે બાંધેલાં શુભાશુભ કર્મો ઉદયમાં આવતાં તેનું તેવું ફળ મળે છે. તેમાં કેઈને ઉપાય નથી. માટે, કર્મોના વિપાકથી ખરેખર! છુટવું હોય તે આરંભસમારંભથી થતી અવહિંસાનું સ્વરૂપ સમજી તેથી અટકવું.
હિંસક ક્રિયાઓને ઓળખી તેનો ત્યાગ કરે તે જ ખરેખર! મુનિ કહેવાય છે અને રાગદ્વેષને જીતી, સમભાવે જીવન જીવવાપૂર્વક તે ક્રમશઃ મુક્ત થાય છે.
लोगविजयो
પાંચ ઈદ્રિના ૨૩ વિષ તથા પૌગલિક પદાર્થો તે દ્રવ્યલેક
ચારગતિરૂપસંસાર તે દ્રવ્યલોક રગદેષાદિ વિભાવિક ભાવે તે ભાવલોકન માતપિતાદિ સ્વજને તે દ્રવ્ય (બાહ્ય) સંસાર
અને તેના સંસર્ગથી અહંતા-મમતા-આસક્તિ-વિકાર-સ્નેહ-વેર એ બધા ભાવની આત્મા ઉપર જે અસર થાય તે ભાવ (અત્યંતર) સંસાર
આ બનેય એક બીજાના પૂરક અને ઉપાધિમય હોવાથી વજર્ય છે. કારણકે- તેજ સંસાર પરિભ્રમણનું કારણ છે. તેને ત્યાગ કરવાથી -આત્મા મુક્ત બની શકે છે, પરંતુ-અનાદિકાળથી વાસનાને કાટ-મેલ
