________________
ઈશ્વરચન્દ્રજી અને ઈન્દ્રવદન...
હવે બાપાજી નવું ગતકડું કરે છે, અને ઇન્દ્રવદનને કહે છે. “દીક્ષા જ લેવી છે ને ?” હા. ઈન્દ્રવદને કહ્યું. ત્યારે બાપાજી કહે છે “સાધુ થયા પછી વિહાર- ક્રિયા આદિના લીધે અભ્યાસ માટે વધુ સમય ફાળવી શકાય નહી, માટે “બેટા ! આપણા ઘરે સરસ પંડિતજી રાખી સંસ્કૃત આદિનો અભ્યાસ શરૂ કરી દે” ઇન્દ્રવદનને બાપાજીની આ વાત સાચી લાગી. તે જ અરસામાં મુંબઈમાં પાકિસ્તાનથી ભાગીને આવેલા સંસ્કૃત-ન્યાય આદિના પ્રકાંડ પંડિત ઈશ્વરચન્દ્રજી સાથે ઇન્દ્રવદનનો ભેટો થાય છે અને પંડિતજી પાસે સંસ્કૃત આદિનો અભ્યાસ શરૂ કરે છે.
પોતાની વિરક્તિને ત્યાગનું ગગન મળે તે માટે બધી જ શરત માનવા ઇન્દ્રવદન તૈયાર છે. ઇન્દ્રવદનની મહા યોજનાના ભાગરૂપે પંડિત ઈશ્વરચન્દ્રજી પાસે અધ્યયન શરૂ થાય છે. પંડિતજીને જે આર્થિક હૂંફની જરૂર હતી તે પણ તેમને મળી રહે છે. વિદ્યાગુરુ પ્રત્યેનું અપૂર્વ બહુમાન, ઇન્દ્રવદનના વ્યવહારમાં ઝળકતું દેખાય છે.
જીવનની અડધી સદી પુરી કર્યા બાદ પુનઃ નવસર્જન માટે કામે લાગેલા પંડિતજીના ખોળીયામાં કામ કરવાની શક્તિ ન હતી છતાં ખોળીયાને દોડાવ્યા સિવાય રસ્તો ય ક્યાં હતો ? કેવી વિષમ વિચિત્રતા છે કે “મનને ખુશ રાખવા શરીરને દોડાવવું પડે છે”. પંડિત તરીકે શાસ્ત્રાભ્યાસ કરાવવો તે જ આજીવિકાનું સાધન હતું. આખો દિવસ ઘર-ઘર ફરીને સંસ્કૃત આદિનો અભ્યાસ કરાવતા પંડિતજીને આજથી નવા ધનાઢ્ય પરિવારમાં પ્રવેશ મળ્યો છે. પંડિતજીએ ઇન્દ્રવદનને, ઘરે જતા પહેલાનો અને દિવસના છેલ્લા ટ્યુશનનો, સાંજનો સમય ફાળવેલ હતો. આ એવો સમય હતો જેમાં દિવસભરના અધ્યાપનના થાકથી મન થાકેલું હોય અને મુંબઈના વિવિધ પરાઓમાં દોડવાના કારણે શરીર પણ આરામ ઝંખતું હોય. થાકેલાં શરીર સાથે અધ્યાપન માટે આવતા પંડિતજી ઇન્દ્રવદનના વાતાનુકૂલિત ઘરમાં આવીને ગાદી પર બેસતા જ ઝોકે ચઢી જતા, ઈન્દ્રવદન પોતાના અધ્યયનનો વિચાર સુદ્ધા કર્યા વિના પંડિતજીને દશ પંદર મિનિટનો વિશ્રામ કરવા દેતો હતો. ત્યારબાદ પંડિતજીને સાંજના સમયે સ્વ-ગૃહ બનેલા સ્વાદિષ્ટ ફરસાણની ડીશ દ્વારા તેમના મનને પ્રસન્ન કરવાનો પ્રયાસ કરતો હતો. દરરોજ પંડિતજી આરામ કરતા, નાસ્તો કરતા, ખુબ